ΑΚΟΝΙΣΤΕ ΤΑ ΟΝΕΙΡΑ, ΝΑ ΣΦΑΞΟΥΜΕ ΤΗΝ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

Εάν δεν μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τα μάτια σας για να βλέπετε, τότε θα τα χρειαστείτε για να κλάψετε


Σάββατο 11 Μαρτίου 2017

Οι «πολίτες του κόσμου» ενάντια στον λαό

Του Jim Butcher για το Online περιοδικό: Spiked Magazine
Μετάφραση (και σχόλια) του Μιχάλη Θεοδοσιάδη

Οι αυτοαποκαλούμενοι πολίτες του κόσμου καθοδηγούνται από περιφρόνηση για τους λαούς.

Ο εκλεγμένος πρόεδρος των ΗΠΑ, Donald Trump, μετά την εκλογική του νίκη και κατά το πρώτο στάδιο της περιοδείας του στο Cincinnati (Ohio) δήλωσε πως «δεν υπάρχει παγκόσμιος [εθνικός] ύμνος. Δεν υπάρχει παγκόσμιο νόμισμα. Δεν υπάρχει πιστοποιητικό παγκόσμιου πολίτη». Ο Trump δεν είναι ο μόνος που απορρίπτει την ιδέα της παγκόσμιας πολιτότητας [1]. Μιλώντας στο συνέδριο του Συντηρητικού Κόμματος το φθινόπωρο, η πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου, Theresa May, ισχυρίστηκε ότι «αν πιστεύετε πως είστε πολίτες του κόσμου, τότε είστε πολίτες του πουθενά. Δεν καταλαβαίνετε τι σημαίνει πολιτότητα».

Υπάρχουν πολλοί που δεν αποδέχονται φιλικά την κριτική στην ιδέα της παγκόσμιας πολιτότητας. Όπως αποκάλυψαν, τόσο η May και ο Trump, ορισμένοι αυτοαποκαλούμενοι πολίτες του κόσμου εκλαμβάνουν οποιαδήποτε κριτική στο δόγμα τους ως ρατσισμό, ως ένα επιχείρημα υπέρ του εθνικού σοβινισμού. Κάτι τέτοιο δεν αποτελεί έκπληξη. Πολλοί άνθρωποι είναι δοσμένοι στην ιδέα της παγκόσμιας πολιτότητας. Μια έρευνα στις αρχές του χρόνου διαπίστωσε ότι το 47% των Βρετανών και το 43% των Αμερικανών θεωρούν τους εαυτούς τους κυρίως πολίτες του κόσμου, και όχι πολίτες των εθνών τους.

Παρότι τα κίνητρα της May και του Trump απέχουν από το να είναι προοδευτικά, είναι βάσιμα σε ό,τι αφορά την παγκόσμια πολιτότητα, η οποία αποτελεί ηθική χειρονομία που λίγα έχει να προσφέρει σε αυτούς χωρίς πολιτότητα εθνική.

Σκεφθείτε το δράμα των απάτριδων στην Ευρώπη. Ο ΟΗΕ εκτιμά ότι υπάρχουν τουλάχιστον 680.000 από αυτούς, αν και ο πραγματικός αριθμός πιστεύεται ότι είναι πολύ μεγαλύτερος. Χωρίς υπηκοότητα έχουν ελάχιστες πιθανότητες να οικοδομήσουν μια ζωή, μια καριέρα ή μια οικογένεια, και μπορεί να παίζουν μικρό ρόλο στην οικονομική, κοινωνική και πολιτική ζωή ενός έθνου-κράτους [2], πόσο μάλλον στον κόσμο. Ας εξετάσουμε τους απελπισμένους κατοίκους του καταυλισμού προσφύγων στη ζούγκλα του Calais: διακινδύνευσαν τη ζωή τους για να έρθουν στο Ηνωμένο Βασίλειο, επειδή προτίμησαν τα νόμιμα δικαιώματα της εθνικής πολιτότητας από τη μίζερη πραγματικότητα της παγκόσμιας πολιτότητας, και αυτό δεν είναι περίεργο. Όπως το έθεσε η Hannah Arendt, όσοι δεν έχουν την πολιτότητα ενός κράτους είναι σαν να στερούνται το δικαίωμα τους να έχουν δικαιώματα.

Συνεπώς, γιατί τόσοι πολλοί δίνουν αξία στην ιδέα της παγκόσμιας πολιτότητας; Γιατί τόσοι πολλοί πιστεύουν ότι είναι προτιμότερο κάποιος να είναι «πολίτης του κόσμου» αντί πολίτης ενός έθνους-κράτους;

Στη σύγχρονη καπιταλιστική κοινωνία, η πολιτότητα συνδέεται με την επίσημη ένταξη ενός ατόμου στο έθνος-κράτος. Οι πολίτες μέσα σε αυτό το κράτος έχουν δικαιώματα (καθώς και υποχρεώσεις που απορρέουν από το νόμο), μερικές φορές γραμμένα σε κάποιο Σύνταγμα. Η Arendt, εξετάζοντας την ιστορία και την εξέλιξη της έννοιας της ιδιότητας του πολίτη από την Αρχαία Αθήνα και έπειτα, υπερασπίστηκε τις δυνατότητες αυτής της ουσιαστικά ρεπουμπλικανικής ιδέας αναφορικά με την ιδιότητα του πολίτη, λόγω της ευκαιρίας που παρέχεται στο άτομο να παίξει ένα ρόλο στη δημόσια σφαίρα και να βοηθήσει να καθορίσει το μέλλον της κοινωνίας εντός της οποίας αυτός/ή ζει.

Η παγκόσμια πολιτότητα προσφέρει ένα πολύ διαφορετικό μοντέλο πολιτότητας. Υπερβαίνει τα πολιτικά σύνορα, και υποθέτει ότι οι ευθύνες και τα δικαιώματα μπορούν να προέρχονται από το να είναι κανείς «πολίτης του κόσμου». Δεν αρνείται την εθνική υπηκοότητα, αλλά η τελευταία συχνά θεωρείται ότι είναι πιο περιορισμένη, ηθικά όσο και χωρικά.

Η συνηγορία υπέρ της παγκόσμιας πολιτότητας, που κατά κύριο λόγο συναντά κανείς στα σχολεία και τα πανεπιστήμια, θέτει ως βάση της την ιδέα ότι σημαντικά πολιτικά ζητήματα, όπως η περιβαλλοντική καταστροφή, η κλιματική αλλαγή και η ανάπτυξη, είναι ζητήματα παγκόσμια σε χαρακτήρα. Στην πράξη, αυτό σημαίνει ότι τα άτομα ενθαρρύνονται να ενεργούν ως ιδιώτες και, πάνω απ ‘όλα, ως ηθικοί καταναλωτές. Σε αυτή την ιδιωτική και ατομική επιδίωξη βοηθά η αγορά, οι διεθνείς μη κυβερνητικές οργανώσεις και οι υπερεθνικοί οργανισμοί, όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα Ηνωμένα Έθνη.

Αλλά η παγκόσμια πολιτότητα δεν είναι πραγματικά πολιτότητα με την πλήρη έννοια του όρου. Μπορεί να αντανακλά μια ευρεία επιθυμία για δράση σε παγκόσμιο επίπεδο, το οποίο δεν είναι απαραίτητα κατακριτέο. Όμως μειώνει επίσης το άτομο στην παθητική κατάσταση του καταναλωτή (να αγοράζει fair trade προϊόντα, για παράδειγμα), και δεν δίνει χώρο για δημοκρατική συμμετοχή ή πολιτική αμφισβήτηση. Και, ως εκ τούτου, είναι αδύνατο να παρέχει στο άτομο τα σημαντικά πολιτικά δικαιώματα σε αντίθεση με την εθνική πολιτότητα. Έχει τη δυνατότητα να παράσχει φιλανθρωπία στους απάτριδες, αλλά όχι ένα μέλλον.

Ωστόσο, έπειτα από το Brexit και την εκλογική νίκη του Trump, ορισμένοι σχολιαστές και ακτιβιστές έχουν απορροφηθεί ιδιαίτερα στην υπεράσπιση του «πολίτη του κόσμου». Αυτό σηματοδοτεί μια υποχώρηση από την πραγματική ιδιότητα του πολίτη. Είναι ένας τρόπος που αναζητά κανείς αναβολή από τη δημοκρατία, ένας τρόπος αποφυγής αντιμετώπισης των πολιτικών απόψεων και των επιχειρημάτων των συμπολιτών μας. Από τη στιγμή που η εθνική πολιτότητα συγχέεται με τη μισαλλοδοξία ή ακόμα και τον φασισμό, το γεγονός ότι κάποιοι θα προτιμούσαν να προσδιοριστούν ως «πολίτες του πουθενά», αντανακλά την αποξένωση τους από την εθνική πολιτική.

Κατά ειρωνικό τρόπο, μόνο μέσω της εθνικής πολιτικής (στο πλαίσιο των εθνικών εκλογών), στην οποία οι άνθρωποι προσπαθούν να πείσουν τους υπόλοιπους με επιχειρήματα, τα ανοιχτά σύνορα και μια πιο πραγματική παγκόσμια πολιτότητα μπορούν να επιτευχθούν, καθώς και πιο ελεύθερες μετακινήσεις και μια ευρύτερη ιδέα για την ιδιότητα του πολίτη [3]. Το να είναι κανείς υπέρμαχος της παγκόσμιας ιδιότητας του πολίτη σημαίνει συχνά ότι εγκαταλείπει αυτό το έδαφος υπέρ ενός ψεύτικου πολιτισμικού πολέμου μεταξύ των εξωστρεφών κοσμοπολιτών και των ψηφοφόρων του Trump ή των εθνικιστών οπαδών του Brexit. Στην πραγματικότητα, ο προσανατολισμός προς την παγκοσμιότητα είναι ένα μέσο διαφοροποίησης του εαυτού από τον λαό· καταλήγει σε απόσυρση από την πολιτική.

Στο The Rights of Man, ο Thomas Paine είπε τα εξής: «ο κόσμος είναι η χώρα μου, όλη η ανθρωπότητα είναι αδελφοί μου, και το να κάνει κανείς το καλό είναι η θρησκεία μου». Ωστόσο, ο ίδιος πέρασε την ενήλικη ζωή του αγωνιζόμενος υπέρ της ρεπουμπλικανικής πολιτότητας στις ΗΠΑ, τη Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο, ακριβώς διότι έτσι, ελεύθεροι οι πολίτες θα μπορούσαν να διαμορφώσουν τη δική τους μοίρα και να κάνουν καλές πράξεις. Ένας αληθινός κοσμοπολιτισμός[4] πρέπει να καθιερώσει την έννοια της κοινότητας μέσα από την αντιμετώπιση των καθημερινών πολιτικών ζητημάτων αντί να διαχωρίζει τον εαυτό του από τους συμπολίτες του που σκέφτονται διαφορετικά.

[1] Στμ. Συνήθως ο όρος citizenship αποδίδεται στα Ελληνικά ως ιθαγένεια (ή και πολλές φορές ως υπηκοότητα). Η «ιθαγένεια» καθιερώνεται επισήμως ως αντικαταστατό της «υπηκοότητας» με το τέλος της βασιλείας και κυρίως την εδραίωση της Προεδρευόμενης Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας. Δεδομένου ότι η έννοια «υπήκοος» αφορούσε περισσότερο τον «υπήκοο του βασιλιά» (αυτόν που, με άλλα λόγια, είναι δεμένος με την εξουσία του παλατιού) το μετα-μοναρχικό νεοελληνικό κράτος προσπάθησε με αυτόν τον τρόπο να εξαλείψει θεσμικά νόρμες που παρέπεμπαν στο παλαιό καθεστώς. Ετυμολογικά όμως αν το δει κανείς, η ιθαγένεια παραπέμπει στο γένος, δηλαδή στους δεσμούς αίματος μεταξύ ανθρώπων, κοινώς στον φυλετισμό και τον εθνορομαντισμό. Απεναντίας η ρεπουμπλικανική ιδέα του citizenship αναφέρεται στην πολιτική συμμετοχή των ανθρώπων και στην ιδιότητά τους να μπορούν να αποτελούν μέρος ενός πολιτικού σώματος (είτε αυτό είναι το φιλελεύθερο έθνος κράτος είτε μια συνέλευση πολιτών) το οποίο λαμβάνει αποφάσεις. Συνεπώς, πιο σωστά ο όρος citizenship μπορεί να μεταφραστεί ως «πολιτότητα», καθώς είναι η μόνη λέξη που παραπέμπει στον πολίτη και όχι στο γένος, στις φατριές ή στη μοναρχία.

[2] Στμ. Συχνά η λέξη nation μεταφράζεται ως «έθνος». Στην Αγγλική γλώσσα (και σχεδόν σε όλες τις γλώσσες Λατινικής προέλευσης) η λέξη nation έχει διαφορετική σημασία και βαρύτητα από το Ελληνικό «έθνος». Πολλές φορές αναφέρεται στη ρεπουμπλικανική/νεωτερική ιδέα της ενοποίηση των τοπικών πληθυσμών κατά των φεουδαρχών, των ιερατείων και των βασιλιάδων κάτω από τη μηχανή του έθνους-κράτους, και καθόλου δεν σχετίζεται με την Ελληνική έκδοση της λέξης ως έθνος (που ετυμολογικά παραπέμπει στο ethnicity – ethnic, ethnos – , δηλαδή στην εθνότητα). Συνεπώς, μια πιο σωστή απόδοση του nation (όπως το χρησιμοποιεί ο Butcher) θα ήταν «έθνος-κράτος».

[3] Στμ. Θα άξιζε βέβαια να συζητηθεί το κατά πόσο μια εθνική πολιτική μπορεί να προάγει την πραγματική έννοια του πολίτη. Με άλλα λόγια, είναι ικανό το έθνος-κράτος να καταστήσει τους ανθρώπους όντα πολιτικά (ικανά να συμμετέχουν στη δημόσια σφαίρα και στις συνελεύσεις, λαμβάνοντας αποφάσεις); Μπορεί το έθνος (nation) να αποτελεί βασική προϋπόθεση μιας δημοκρατίας, όπως είχε επανειλημμένως τονίσει και ο Ρουσώ, ωστόσο την ίδια στιγμή ο ίδιος στοχαστής μας λέει ότι ένα τέτοιο πολίτευμα είναι εφικτό μονάχα σε μικρές κοινότητες. Πώς, λοιπόν, θα μπορούσε το Αμερικανικό κράτος (για παράδειγμα) που αντιπροσωπεύει εκατοντάδες εκατομμύρια πολίτες, να προωθήσει τη δημοκρατική συμμετοχή; Συνεπώς, ο δημοκρατικός πολίτης έχει ανάγκη, κατά κάποιον τρόπο, τη σμίκρυνση του «έθνους», προς ένα πιο ομοσπονδιακό καθεστώς, ώστε να μπορούν σε τοπικό επίπεδο να ριζώσουν σώματα ενεργών πολιτών, οι οποίοι θα μπορούν να αποφασίζουν για θέματα που αφορούν τις δικές τους κοινότητες πρωταρχικά.

[4] Στμ. Στο σημείο αυτό αξίζει να αναρωτηθούμε αν ο όρος «πραγματικός κοσμοπολιτισμός» μπορεί να χρησιμοποιηθεί προκειμένου να περιγράψει στο ακέραιο τη βασική ιδέα που προωθεί ο συγγραφέας, δηλαδή την έμφαση που αξίζει να δοθεί στον «κοινό μας κόσμο», την καλλιέργεια μιας αντίληψης που θα ενδιαφέρεται για προβλήματα που απασχολούν όλη την ανθρωπότητα και όχι μονάχα μια μικρή κοινότητα ανθρώπων (όσο δημοκρατική και αν είναι αυτή). Όπως ισχυριζόταν ο Κονδύλης (βλ. Παρακμή του Αστικού Πολιτισμού), οποιαδήποτε αναφορά μας σε μια έννοια προϋποθέτει (από μέρος μας) να είμαστε ξεκάθαροι ως προς το περιεχόμενο και τις σημασίες που αυτή πρεσβεύει. Θα πρέπει, με άλλα λόγια, να γνωρίζουμε για το τί ακριβώς μιλάμε και σε τί πράγμα αναφερόμαστε. Ο όρος «κοσμο-πολιτισμός» παραπέμπει σε έναν ανθρωπολογικό τύπο που ακούει στο όνομα πολίτης του κόσμου. Ως εκ τούτου, ο πολίτης αυτός δεν μπορεί να περιορίζεται μέσα σε στενά γεωγραφικά όρια (δεν μπορεί να είναι ίδιος με τον ανθρωπότυπο του πολιτικού όντος). Βέβαια, ο συγγραφέας ήδη απορρίπτει τον πολίτη του κόσμου, ορθώς λέγοντας ότι κανείς δεν μπορεί να ταυτιστεί με ολόκληρο τον πλανήτη, μήτε μπορεί να υπάρξει δημόσια σφαίρα που θα λειτουργεί σε παγκόσμια κλίμακα (άλλωστε, η δημοκρατία είναι εφικτή μόνο σε μικρές κοινότητες ανθρώπων, όπως ειπώθηκε και παραπάνω). Επιπλέον, ο ίδιος ο Καστοριάδης, σε ένα από τα πιο αντιπροσωπευτικά του βιβλία (βλ Φαντασιακή Θέσμιση της Κοινωνίας), ασκώντας κριτική στον Μαρξ λέει ότι δεν μπορεί να αποκοπεί η πραγματικότητα από το ιδεολογικό πλαίσιο στο οποίο η ίδια αντιστοιχεί. Με άλλα λόγια, δεν μπορούμε να διαχωρίσουμε το Σοβιετικό καθεστώς από την ιδεολογία του Μαρξισμού-Λενινισμού (δίχως κάτι τέτοιο να σημαίνει ότι όποιος επηρεάζεται φιλοσοφικά από τον Μαρξ θα οικοδομήσει de facto ένα ολοκληρωτικό καθεστώς). Συνεπώς, δεν μπορούμε να μιλάμε για τον «σωστό Μαρξισμό» θεωρώντας ότι η πρακτική του εφαρμογή στις χώρες της ΕΣΣΔ ήταν απλά μια «λάθος εφαρμογή του». Παρομοίως δεν μπορούμε να μιλάμε για «πραγματικό κοσμοπολιτισμό», δεδομένου ότι η σημερινή παγκοσμιοποιημένη πραγματικότητα δεν μπορεί να κατανοηθεί έξω από τα πλαίσια του περιεχομένου της έννοιας «παγκόσμιος πολίτης». Θα μπορούσαμε βέβαια να χρησιμοποιήσουμε έναν άλλον όρο για να περιγράψουμε το ενδιαφέρον μας για τον «κοινό κόσμο», τον λαϊκό οικουμενισμό, πάνω στη σκέψη της Simone Weil. Ένας οικουμενισμός που, σε αντίθεση με τον παγκοσμιοποιημένο κοσμοπολιτισμό, δεν θα στερεί από τα πολιτικά σώματα την αρχή της λήψης των αποφάσεων, αλλά (εν αντιθέσει με τον εθνικισμό) θα θεωρεί ότι κάποιες αξίες (όπως η ισότητα και ο σεβασμός των λαών) είναι κοινές για όλους τους ανθρώπους.

 http://www.respublica.gr

Πέμπτη 9 Μαρτίου 2017

Ζούμε την κατάρρευση της Νεωτερικότητας

Γράφει ο Lucifugo, a diavolo in corpo

[1]

Η κατάρρευση της Νεωτερικότητας είναι η αδυνατότητα της αξιακής μορφής να επαναορίσει τον κόσμο της, να επαναθεμελιώσει τις ίδιες της βασικές της κατηγορίες (αξία, χρήμα, εμπόρευμα, αφηρημένη εργασία, κράτος-έθνος). Το τρέχον γενικό πλαίσιο της κρίσης αξιοποίησης είναι, ταυτόχρονα, κρίση της δυνατότητας του κεφαλαίου να επανεκκινεί από τον εαυτό του και να ιδρύει εκ νέου τον παλιό κόσμο.

[2]

Θεμελιακό στοιχείο αυτού του αξεπέραστου καπιταλιστικού αδιεξόδου είναι η αποουσιοποίηση της εργασίας ως παραγωγικής δύναμης του κεφαλαίου και -κατ’ επέκταση- ως κοινωνικής επένδυσης. Η “εργασία”, ως σιωπηλός οικονομικός εξαναγκασμός και πραγματική αφαίρεση (Robert Kurz), έφτασε να έχει πλήρως αποδεσμευτεί από τη σταθερή προοπτική της κοινωνικής ανόδου μέσα από τις συμπληγάδες της συσσώρευσης.

[3]

Η υπεραφθονία του εμπορεύματος “εργασιακή δύναμη” εξωθεί τους πωλητές και τις πωλήτριες αυτού του ιδιόμορφου εμπορεύματος σ’ έναν ατομικό νομαδισμό ανεύρεσης εργασίας και αυτοπειθάρχησης στο πλασάρισμα του εαυτού τους, αν θέλουν να “βρουν δουλειά”. Όσοι-ες τα καταφέρνουν δεν μπορούν παρά να δένουν τη μοίρα τους στο συρρικνούμενο άρμα της συσσώρευσης (από εδώ και η αβεβαιότητα, η ανασφάλεια για το “μέλλον” κτλ). Το μαστίγιο στη γαλέρα της μισθωτής εργασίας-σε-κρίση δεν είναι η απαρχαιωμένη προτεσταντική Ηθική της Εργασίας αλλά η ψυχαναγκαστική ιδέα της πιθανής κατάληξης στη “χωρίς ιδιότητες μάζα” των αποκλεισμένων.

[4]

Αντιστρόφως ανάλογη της καπιταλιστικής κατάργησης της εργασίας ως παραγωγικής “ταυτότητας, νοήματος και της αίσθησης του μέλλοντος” (Will Barnes) είναι η επέκταση της λογικής της Επιχείρησης σε κάθε λειτουργικά διαχωρισμένη σφαίρα της αστικής κοινωνίας. Από το Κράτος μέχρι το Πανεπιστήμιο και την Οικογένεια η γενικευμένη αφαίρεση του “κόστους – οφέλους” ρυθμίζει την υλικότητα των καθημερινών ανθρώπινων σχέσεων, η ίδια η δομή των ανθρώπινων αναγκών διαμορφώνεται συστηματικά με βάση την ψευδο-αρχή της γενικής ανταλλαξιμότητας μετατρέποντας εν δυνάμει τα πάντα σε συμβολικο-πρακτικές εστίες ανταγωνισμού και κερδοφορίας.

[5]

Η αποδόμηση του μεταπολεμικού Κράτους-Δικαίου και η απορρόφησή του από το Κράτος-Δίκτυο (Jacques Wajnsztejn) οργανωμένο ως Επιχείρηση μετέτρεψε την πρόσβαση-στην-αξία (στη δουλειά, στο χρήμα κτλ) σε πιο “προσωπική υπόθεση” που δεν συνδέεται απλώς και μόνο άμεσα με την ίδια την ατομικότητα και την προσωπικότητα του ατόμου: η “αξία” έγινε η αδιαμφισβήτητη απόδειξη της ύπαρξής του, το “άτομο” προκατηγορικά έχει ως ύψιστο καθήκον του, σε συνθήκες απεριόριστου ανταγωνισμού, να δείχνει συνεχώς την “αξία” του ενάντια-σε-όλα τα άλλα και δεν υπάρχει μεγαλύτερη προσωπική αποτυχία από την αποτυχία στην πρόσβαση-της-αξίας: ισοδυναμεί με κάτι το ασυγχώρητο, με την ίδια την εκμηδένιση του “προσώπου” ως μάσκας κοινωνικά αποδεκτού χαρακτήρα, ισοδυναμεί με τον ίδιο το θάνατο.

[6]

Η αποουσιοποίηση της εργασίας ως κεντρική στιγμή του τέλους της Νεωτερικότητας δε θα μπορούσε να συμβεί χωρίς την τροποποίηση των αμοιβαίων σχέσεων μεταξύ των τριών συστατικών της καπιταλιστικής Αγίας Τριάδας, μεταξύ της Οικονομίας της Αγοράς, του Κράτους-Έθνους και της Κοινωνίας των Πολιτών. Συρρίκνωση της διαδικασίας αξιοποίησης του κεφαλαίου σημαίνει, στον ίδιο χρόνο, βίαιη προσαρμογή της ιδιότητας του Πολίτη σε αυτή τη διογκούμενη συρρίκνωση που καθοδηγείται από το Κράτος.

[7]

Ο “καθολικός εθνικός πολίτης” είναι ανθρώπινος μόνο ως υποκείμενο της εργασίας και ως ιδιοκτήτης του εμπορεύματός του. Από τη στιγμή που η δομική υπερπροσφορά των πωλητών εργασιακής δύναμης πετάει πάντα κάποιους “άλλους” εκτός, χωρίς να βρίσκεται τελικός αγοραστής γιαυτό το εμπόρευμα, οι “φορείς” του κινδυνεύουν να αποκλειστούν και από αυτή την ψευδοκαθολική ιδιότητα του Πολίτη που στο αστικό σύμπαν είναι συνώνυμη με αυτήν του “ανθρώπου”. Η μεταναστευτική-προσφυγική κρίση και ο τρόπος αντιμετώπισής της από τα Κράτη είναι χαρακτηριστική επί αυτού και αποτελεί τον προάγγελο της κόλασης, αν τα πράγματα “μείνουν ως έχουν”. Με τη ρευστοποίηση των σχέσεων μεταξύ της Οικονομίας της Αγοράς, του Κράτους-Έθνους και της Κοινωνίας των Πολιτών η αξιακή μορφή δεν καταργεί, ούτε υπερβαίνει τίποτε αλλά παρακάμπτει τις ενδιάμεσες διαμεσολαβήσεις της για να γίνει η ίδια η “απόλυτη” διαμεσολάβηση που οδηγεί στο σημείο Μηδέν της βαρβαρότητας και της κατάρρευσης.

[8]

Η κατάρρευση της Νεωτερικότητας και η αυγή μιας Εποχής καπιταλιστικής νεο-δουλείας φέρνει στο φως και το οριστικό τέλος της ιστορικής Αριστεράς, της Αριστεράς της οντολογικοποιημένης και γιαυτό διϊστορικής και αιώνιας “ταξικής πάλης”, με τις δυϊστικές θεωρητικές κατηγορίες της “εξωτερικής εκμετάλλευσης” (η καπιταλιστική τάξη ιδιοποιείται το ουδέτερο υπερπροϊόν της εργατικής τάξης) και γιαυτό ο σοσιαλισμός/κομμουνισμός ανάγεται λίγο-πολύ σε ζήτημα οργανωτικής μορφής ενός αδιάφορου περιεχομένου, με άλλα λόγια στην κατάκτηση της πολιτικής εξουσίας και στην κρατικοποίηση όλων των καπιταλιστικών δεινών και αδιεξόδων για να γίνουν οι εργάτες “αφέντες στο χώρο τους”. Η Αριστερά ως κομμάτι της ανάδυσης και της διεύρυνσης των καπιταλιστικών κοινωνικών σχέσεων είναι πλέον νεκρή και στις καλύτερες στιγμές της ακόμα δεν τα κατάφερε να πάει πέρα από μια άλλου είδους διαχείριση των αστικών κατηγοριών. Η καπιταλιστική αποουσιοποίηση της εργασίας, ως αναγκαίος όρος της ρευστοποίησης των σχέσεων μεταξύ του Κράτους και της Αγοράς, έφερε και τη λήξη του δίπολου “Αριστεράς και Δεξιάς” διαμορφώνοντας τις προϋποθέσεις για την ίδια την κρίση της “πολιτικής” εν γένει.

[9]

Ο αστός άνθρωπος έχει δυο ψυχές σε ένα σώμα: τον Homo Economicus και τον Homo Politicus. Η αρρώστια της μιας ψυχής εκφράζει το πόσο άρρωστη είναι η άλλη και το αντίστροφο, αδιαχώριστες όπως είναι μέσα στο ένα και το αυτό σώμα που νοσεί. Φαινόμενα τύπου Τrump στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, η άνοδος Le Pen στη Γαλλία, το “Κίνημα 5 Αστέρων” στην Ιταλία, η αριστεροδεξιά κυβέρνηση στην Ελλάδα, το αγγλικό BREXIT, με άλλα λόγια ο εκφασισμός του δημοκρατικού Κράτους ως όψη του εκδημοκρατισμού του Φασισμού και το αντίστροφο είναι τα συμπτώματα α) τόσο του τέλους της “πολιτικής της ενσωμάτωσης” όσο β) και της αρχής της “πολιτικής της εξόντωσης” που θα διαχειριστεί τους ανίκανους-για-αξιοποίηση πληθυσμούς.

[10]

Ζούμε την κατάρρευση της Νεωτερικότητας

Προλετάριοι όλων των χωρών, σταματήστε τη δουλειά!

πηγή:

https://theshadesmag.wordpress.com/2017/02/13/katareusitisneoterikotitas/

Το αντιπαγκοσμιοποιητικό ρεύμα

Του Γιάννη Ραχιώτη


Το αποτέλεσμα των αμερικανικών εκλογών, όπως και το Brexit, με κριτήριο τις δημοσκοπήσεις ήταν έκπληξη. Πρέπει, όμως, να παραδεχθούμε ότι οι δημοσκοπήσεις δεν ήταν στημένες αφού και οι εταιρείες που εργάστηκαν για την άλλη όχθη δεν έκαναν διαφορετικές προγνώσεις. Φαίνεται ότι τα περιθωριοποιημένα κοινωνικά στρώματα ή δεν προσεγγίζονται ή δεν εκφράζονται στις δημοσκοπήσεις. Όμως αυτά τα αποτελέσματα δεν θα έπρεπε να θεωρούνται έκπληξη μπροστά σε αυτό το οποίο προκάλεσε η νεοφιλελεύθερη απορρύθμιση στους λαούς αυτών ακριβώς των χωρών που, πιο επιθετικά απ’ όλες, εδώ και 40 περίπου χρόνια εφαρμόζουν νεοφιλελεύθερες πολιτικές, με συνέπεια οι ελίτ τους να έχουν συσσωρεύσει πολύ περισσότερο πλούτο, ενώ η φτώχεια ακουμπάει πλέον τον μισό πληθυσμό τους.

Το αποτέλεσμα του βρετανικού δημοψηφίσματος και η νίκη του Τραμπ οφείλονται, σε πολύ μεγάλο βαθμό, στην εργατική τάξη και τους φτωχούς, δηλαδή στα θύματα του νεοφιλελευθερισμού και της παγκοσμιοποίησης. Αυτοί παρ’ ότι διαμόρφωσαν τις πλειοψηφίες, δεν ηγεμόνευσαν σ’ αυτές. Έστω και έτσι, ήταν μια νίκη τους. Με σαφέστερο περιεχόμενο στην περίπτωση της Βρετανίας, πιο αμφιλεγόμενη στην περίπτωση των ΗΠΑ. Το τμήμα της βρετανικής ελίτ που ηγήθηκε του Brexit και των Ρεπουμπλικανών που στήριξε τον, εκτός πολιτικού κατεστημένου μεγαλοαστό, Τραμπ, δεν εκπροσωπούν φυσικά τα θύματα. Συνδιαλέγονται μαζί τους αλλά δεν άλλαξαν στρατόπεδο. Είχαν τους δικούς τους λόγους να επιδιώκουν αλλαγή πορείας.

Η τεράστια εκχώρηση κρατικής κυριαρχίας από τα εθνικά κράτη προς την Ε.Ε. στέρησε από τη, βαθιά ριζωμένη στη χώρα της, βρετανική αστική τάξη σημαντικά πεδία λήψης αποφάσεων και αυτό ένα μειοψηφικό μέρος της μάλλον το θεωρεί αρνητική εξέλιξη. Στις ΗΠΑ ένα μέρος του πολιτικού κατεστημένου φαίνεται πως έστω και την τελευταία στιγμή αντέδρασε στην προοπτική σύγκρουσης, ακόμα και πυρηνικής, με τη Ρωσία που δρομολογήθηκε επί διοίκησης Ομπάμα και διακήρυσσε, με μισάνθρωπο φανατισμό, πως θα συνεχίσει η Κλίντον. Επιπλέον, φαίνεται πως ένα μέρος της αστικής τάξης διδασκόμενο ίσως από την κρίση του 2008, δεν πιστεύει πλέον ότι ωφελείται από την αποβιομηχάνιση και τη μετατροπή της οικονομίας σε χρηματιστική.

Η συνέχεια θα δοθεί στην Ευρώπη. Αύριο γίνεται το ιταλικό δημοψήφισμα και οι προεδρικές εκλογές στην Αυστρία. Το κίνημα των Πέντε Αστέρων, ηγείται της καμπάνιας του «όχι» και προβλέπεται να κερδίσει. Δεν κατατάσσεται στη Δεξιά ή την Αριστερά, έχει όμως σαφή θέση υπέρ της ανάκτησης της οικονομικής και νομισματικής κυριαρχίας και κατά της παγκοσμιοποίησης. Στην Αυστρία το Κόμμα των Ελεύθερων με ακροδεξιά παράδοση και θέσεις υπέρ της ανάκτησης της κρατικής κυριαρχίας διεκδικεί αύριο την προεδρία και έρχεται πρώτο στις δημοσκοπήσεις για τις βουλευτικές εκλογές. Στη Βουλγαρία και τη Μολδαβία ήδη κέρδισαν τις προεδρικές εκλογές αριστεροί υποψήφιοι με θέσεις σαφώς κατά της Ε.Ε.

Στη Γαλλία, τη Βρετανία, τη Γερμανία, την Ουγγαρία κ.λπ. από χρόνια υπάρχουν ισχυρά πολιτικά ρεύματα προερχόμενα από την ακροδεξιά με αντιμονοπωλιακή, αντι-Ε.Ε. ρητορική, υπέρ της βελτίωσης της θέσης των λαϊκών στρωμάτων, αλλά και υπέρ της αύξησης της αστυνόμευσης, της επαναφοράς της θανατικής ποινής και της μη αποδοχής μεταναστών. Η εχθρότητά τους προς τον επιθετικό νεοφιλελευθερισμό και την παγκοσμιοποίηση που επιβάλλει τη συντριβή σειράς κυρίαρχων κρατών μπορεί να τους κάνει λιγότερο επικίνδυνους για την παγκόσμια ειρήνη από τους νεοφιλελεύθερους. Για να μην τους αδικούμε, άλλωστε, οι νεοφιλελεύθερες ελίτ που διοικούν σήμερα το δυτικό κόσμο έχουν επιδείξει τέτοια βίαιη επιθετικότητα κατά των φτωχών, τέτοιο πολεμικό μένος κατά αδύναμων χωρών, τέτοιο αυταρχισμό και επιμονή στη συστηματική εξόντωση των έστω και δυνάμει αντιπάλων τους, που μόνο σε φασίζουσες δικτατορίες μπορούν να βρεθούν αναλογίες.

Σ’ αυτό που εξελίσσεται μπροστά στα μάτια μας η Αριστερά του δυτικού κόσμου, όλων των αποχρώσεων, δεν υπάρχει και δεν θα υπάρξει, γιατί από χρόνια πλέον είναι μέρος της παγκοσμιοποίησης. Καταγγέλλουν τη φτώχεια, δηλώνουν ευαίσθητοι για τους μετανάστες , αλλά -στην καλύτερη περίπτωση- μένουν ουδέτεροι στους πολέμους των χωρών τους, που προκαλούν τη φτώχεια και τη μετανάστευση με πρόσχημα ότι τα κράτη που καταστρέφουν τα κυβερνούν «δικτάτορες». Δηλώνουν ως πολιτική δράση τη συμμετοχή σε «πρότζεκτ» των ΜΚΟ που στήνει και χρηματοδοτεί ο Σόρος. Στην Ελλάδα, δήθεν ακροαριστερές οργανώσεις, δεν δυσκολεύονται να κάνουν εκδηλώσεις μαζί με χρηματοδοτούμενες από τον Σόρος οργανώσεις-σφραγίδες και γνωστοί αριστεροί να συμμετέχουν στη διοίκηση ΜΚΟ-εργολάβους «προγραμμάτων». Αποδέχονται τη ρητορική του νεοφιλελευθερισμού για τα δικαιώματα, που επικεντρώνει στο «άτομο» και στα δικαιώματά του χωρίς κανένα κοινωνικό, ταξικό ή γεωγραφικό πρόσημο. Την ενσωματώνουν πλέον και στα επίσημα προγράμματά τους.

Σίγουρα κανείς δεν μπορεί να πει ότι ο κόσμος έχει μπει σε άλλη τροχιά. Ότι τελειώνουν οι μεγάλες νεοφιλελεύθερες ολοκληρώσεις που στήριξαν την παγκοσμιοποίηση. Τα προνόμια των πολυεθνικών, το επιθετικό εμπόριο και η χωρίς φραγμούς κίνηση των κεφαλαίων δεν θα εγκαταλειφθούν αμαχητί. Είμαστε μάρτυρες της προσπάθειας να ακυρωθεί το αποτέλεσμα του βρετανικού δημοψηφίσματος, όχι φυσικά με τον ξετσίπωτο τρόπο του Τσίπρα, αλλά με την καθυστέρηση, την επινόηση σταδίων, προϋποθέσεων και προσκομμάτων. Για πρώτη φορά οργανώθηκαν στις ΗΠΑ -από το ίδιο το αμερικανικό κατεστημένο- διαδηλώσεις κατά εκλογικού αποτελέσματος σε προεδρικές εκλογές. Όσο ασήμαντες και να είναι αριθμητικά δεν παύει να είναι πρωτοφανής κίνηση. Η πρόσφατη απόφαση του Ευρωκοινοβουλίου για λήψη μέτρων (ήδη λαμβάνονται) κατά της «προπαγάνδας της Ρωσίας» δηλαδή η επιβολή λογοκρισίας στα ΜΜΕ που εκφράζουν αντιπαγκοσμιοποιητικές θέσεις είναι στην ίδια λογική.

Αυτή η σύγκρουση που εξελίσσεται μέσα στο εσωτερικό των δυτικών δυνάμεων, θα δώσει ίσως μια ανάσα σε πολλούς λαούς. Πρέπει φυσικά να υποστηρίξουμε οποιαδήποτε εξέλιξη είναι υπέρ της παγκόσμιας ειρήνης και κατά της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης, όμως αυτό δεν μας απαλλάσσει από την υποχρέωση δημιουργίας μιας νέας Αριστεράς, χωρίς δεσμούς με το νεοφιλελεύθερο κατεστημένο, που θα έχει κεντρικό στόχο την άμεση αποδέσμευση από τους μηχανισμούς της παγκοσμιοποίησης, μια ταξική πολιτική υπέρ των λαϊκών στρωμάτων και εξωτερική πολιτική μη επέμβασης στις εσωτερικές υποθέσεις άλλων κρατών και ενίσχυσης της πολυπολικότητας.

Πηγή: e-dromos.gr

Τετάρτη 8 Μαρτίου 2017

Οκτώ μέρες που συγκλόνισαν τον κόσμο



του Γιώργου Τσιάρα

Την ιστορία, όλοι το ξέρουμε, τη γράφουν οι νικητές. Ομως τα γεγονότα, σε βάθος χρόνου, υπερισχύουν της προπαγάνδας.
Ανθρωποι, πόλεις, αυτοκρατορίες ολόκληρες χάνονται, αλλά οι μαρτυρίες και οι μνήμες επιζούν, για να χαλάνε τον ύπνο των πρόσκαιρων αρχόντων. Να τους θυμίζουν, σαν δούλοι σε ρωμαϊκό θρίαμβο, 
τη θνητότητά τους.
Υστερα από μερικές δεκαετίες, άλλωστε, και οι νικητές ηττώνται, αυτοσυνθλιβόμενοι –συχνά– υπό το βάρος της ίδιας τους της αλαζονείας.
Γιατί τα θυμήθηκα αυτά; Εκατό χρόνια πριν, η Πετρούπολη βράζει, με συνεχείς απεργίες και διαδηλώσεις. Η κατάσταση είναι τραγική – οι Γερμανοί νικούν σε όλα τα μέτωπα και το τσαρικό κράτος, έτσι κι αλλιώς φεουδαρχικό και απαρχαιωμένο, καταρρέει με πάταγο.
Το ψωμί λιγοστεύει. Στις 7 Μαρτίου 1917 –22 Φλεβάρη με το παλιό ημερολόγιο– οι εργάτες του Πουτίλοφ, του μεγαλύτερου εργοστασίου στο Πέτρογκραντ, ξεκινούν «άγρια» απεργία. Την επομένη, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας, χιλιάδες εργάτριες βγαίνουν στους δρόμους και, πηγαίνοντας από εργοστάσιο σε εργοστάσιο, πείθουν όλη την εργατική τάξη της πόλης να απεργήσει.
Στις 10 Μάρτη δεν κινείται πλέον τίποτε στην πρωτεύουσα. Στις 11/3, ο τσάρος διατάζει τον στρατό ν’ ανοίξει πυρ, αλλά οι στρατιώτες διστάζουν και αρκετές μονάδες στασιάζουν: Πώς να σκοτώσεις τη μάνα σου ή την αδελφή σου;
Ο τελευταίος Ρομανόφ σπεύδει με το βασιλικό του τρένο πίσω στην πρωτεύουσα, αλλά έχει ήδη χάσει το παιχνίδι. Στις 15 η πόλη ελέγχεται από το πανίσχυρο εργατικό συμβούλιο (σοβιέτ), όπου συμμετέχουν όλα τα αριστερά κόμματα, και από την προσωρινή κυβέρνηση των αστικών κομμάτων της Δούμας.
Η πιο απρόσμενη επανάσταση της ιστορίας, αυτή που ελάχιστοι εντός και εκτός Ρωσίας πίστευαν, είχε νικήσει – και η ανήσυχη περίοδος της «διπλής εξουσίας», της «ντβοεβλάστιε» μεταξύ Σοβιέτ και Προσωρινής Κυβέρνησης ξεκινά.
Θα τελειώσει ύστερα από πολλές περιπέτειες οκτώ μήνες αργότερα, με τη δεύτερη Ρωσική Επανάσταση του 1917, στις 7 Νοεμβρίου, όπου οι Μπολσεβίκοι του Λένιν καταλαμβάνουν την εξουσία, με την υποστήριξη ή την ανοχή σημαντικών κομματιών της υπόλοιπης Αριστεράς.
Αναρχικοί, Μενσεβίκοι, και φυσικά η αριστερή πτέρυγα των Σοσιαλεπαναστατών, που ήταν μακράν το μεγαλύτερο κόμμα της Ρωσικής Επανάστασης, έκαναν το λάθος να εμπιστευθούν τους Μπολσεβίκους. Οι περισσότεροι το πλήρωσαν με τη ζωή τους – και το Κόμμα, μέσα από πολέμους, λιμούς και συνεχείς εκκαθαρίσεις «εχθρών του λαού», κυβέρνησε τη Ρωσία για 75 ακόμη χρόνια.
Κι όμως: αν εκείνη την υπέροχη ημέρα, στις 8 Μαρτίου του 1917, κάποιος έλεγε στις ηρωικές εργάτριες της Πετρούπολης ότι ο αγώνας τους (για «Ειρήνη, Ψωμί κι Ελευθερία», όπως φώναζαν μπροστά στις ξιφολόγχες των Κοζάκων) θα οδηγούσε έναν μόλις χρόνο αργότερα στη μονοκρατορία των Μπολσεβίκων, τη διάλυση της (νεοεκλεγμένης) Δούμας και την απαγόρευση λειτουργίας όλων των κομμάτων, εκείνες σίγουρα θα τον κοιτούσαν σαν εξωγήινο.
Ποιος Λενιν, ποιος Στάλιν; Ενα μικρό, πολυδιασπασμένο και διαβρωμένο από την Οχράνα κόμμα ήταν οι Μπολσεβίκοι, με εξόριστη ηγεσία και ελάχιστη δύναμη στην κοινωνία.
Ο Λένιν χρειάστηκε ένα μήνα για να φτάσει από την Ελβετία στο Πέτρογκραντ, πολύ προτού εκείνο πάρει το όνομά του, και μπορεί να μην έφτανε και ποτέ, αν δεν του διέθεταν ειδικό σφραγισμένο τρένο για να διασχίσει τη μισή Ευρώπη οι Γερμανοί εχθροί.
Μάθαμε όλοι μας να λέμε «Ρωσική Επανάσταση» και να εννοούμε τη δεύτερη επανάσταση, εκείνη του Οκτώβρη, όταν οι Μπολσεβικοι κατέλαβαν την εξουσία.
Οι σύμμαχοί τους πίστευαν πως θα συγκυβερνούσαν, και στις εκλογές που ακολούθησαν (ίσως τις μόνες ελεύθερες εκλογές που έγιναν ποτέ στη Ρωσία...) οι Σοσιαλεπαναστάτες πήραν πάνω από 40% των ψήφων, και οι Μπολσεβίκοι μόλις 24%. Αλλά δεν είχε σημασία – το Κόμμα δεν παραχώρησε ποτέ την εξουσία.
Το καλοκαίρι του 1917, όμως, οι Μπολσεβίκοι κινδύνευσαν με αφανισμό – ο Τρότσκι συνελήφθη, ο Λένιν το έσκασε στη Φιλανδία, ο Στάλιν κοιμόταν κάθε βράδυ σε άλλο σπίτι. Και η ιστορία θα είχε ίσως γραφτεί εντελώς διαφορετικά, αν στις περίφημες «Ταραχές του Ιουλίου» δεν τους υποστήριζαν οι αριστεροί Σοσιαλεπαναστάτες και –κυρίως– οι αναρχικοί στην πλειονότητά τους ναύτες της Κροστάνδης.
Οι ίδιοι επαναστατημένοι ναύτες που τον Νοέμβρη θα βομβάρδιζαν με άσφαιρες οβίδες το παλάτι, ρίχνοντας την κυβέρνηση. Οι ίδιοι αναρχικοί ναύτες που τελικά οι Μπολσεβίκοι και οί διος ο Τρότσκι τουφέκισαν κατά εκατοντάδες το 1921, όταν εξεγέρθηκαν ενάντια στο καθεστώς, απαιτώντας επιστροφή στο δημοκρατικό πρόγραμμα του 1917...
Πού να ‘ξεραν, οι δύστυχοι, ότι το σύνθημα «Ολη η εξουσία στα σοβιέτ» θα οδηγούσε σε ένα μόλις χρόνο σε μονοκομματική «δικτατορία του προλεταριάτου»! Αλλά μήπως κι ο Τρότσκι ήξερε τι τον περίμενε;
Ομως όλα αυτά δεν υπήρχαν ούτε καν σαν μακρινό ενδεχόμενο για τους εργάτες και τις εργάτριες της Πετρούπολης, εκείνη τη μαγική εβδομάδα του Φλεβάρη που ήταν Μάρτης, όταν άλλαξαν όλα.
Στα μάτια μου, αυτή είναι η αληθινή επανάσταση – όταν ο άοπλος λαός στέκεται μπροστά στις κάννες ζητώντας ψωμί και λέει «βαράτε ρε, δεν κάνω πίσω», και οι κάννες χαμηλώνουν.
Αυτές είναι για μένα οι Οχτώ Μέρες που Συγκλόνισαν τον Κόσμο, κι όχι οι άλλες, οι Δέκα του φθινοπώρου των «νικητών».
Και αυτή θέλω ταπεινά να θυμίσω, με τούτο το κείμενο.

Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών

Τρίτη 7 Μαρτίου 2017

Η Παγκόσμια Τράπεζα λεηλατεί την καλλιεργήσιμη γη της Αφρικής

Σήμερα δημοσιεύματα του ελληνικού τύπου αλλά και ξένων ειδησεογραφικών ιστοσελίδων κάνουν λόγο γιά αίτημα βοήθειας(δανειοδότησης) από την Παγκόσμια τράπεζα η χώρα οικονομικά έχει καταρρεύσει είναι σίγουρο!

Ασχετα εάν το ξεπούλημα καί την κατάρρευση της οικονομίας τα βαφτίζουν οι κυβερνώντες διάσωση,ανάκαμψη…..μάλιστα το politico κάνει αναφορά γιά χρεοκοπία της χώρας εδώ και καιρό γιά αυτό η χώρα δέν μπορεί πλέον να ανταπεξέλθει στις δανειακές της υποχρεώσεις αφενός,αφετέρου ακόμη και με το κλείσιμο της αξιολόγησης το πρόβλημα θά υφίσταται ενώ οι πολίτες θά εξαθλιωθούν περισσότερο…

Lefteria

Ποιά είναι η παγκόσμια τράπεζα και ποιός ο ρόλος της στίς οικονομίες που έχουν καταρρεύσει;

Διαβάστε τι έγραφε σε άρθρο του που είχε δημοσιευτεί παλαιότερα στην Ελευθεροτυπία ο καθηγητής οικονομικών Πανεπιστήμιο Lille-Ι. Benokt Lallau

Παρ’ όλο που οι εικόνες από τον λιμό στην Αφρική κάνουν τον γύρο του κόσμου, ελάχιστοι γνωρίζουν ότι η μάστιγα οφείλεται στη μεγάλη άνθηση των επενδύσεων σε γη σε αυτήν την ήπειρο. Πράγματι, η Αιθιοπία έχει παραχωρήσει δεκάδες χιλιάδες στρέμματα σε ξένες επιχειρήσεις, οι οποίες αντικαθιστούν την καλλιέργεια τροφίμων που προορίζονται για την κάλυψη των διατροφικών αναγκών του πληθυσμού με φυτείες, των οποίων η παραγωγή προορίζεται για εξαγωγή. Οπως αποδεικνύεται στην περίπτωση του Μάλι, στο όνομα της ελεύθερης αγοράς, η Παγκόσμια Τράπεζα ενθαρρύνει αυτήν την τάση.

Τρία χρόνια μετά την κρίση των τροφίμων που ξέσπασε το 2008, το πρόβλημα της πείνας επανεμφανίζεται στο Κέρας της Αφρικής. Στα αίτια της μάστιγας περιλαμβάνονται οι μεγάλης κλίμακας επενδύσεις σε γη, οι οποίες αποσκοπούν στην καλλιέργεια τροφίμων και φυτών από τα οποία παράγονται καύσιμα. Το συγκεκριμένο φαινόμενο παρατηρείται οπουδήποτε στον πλανήτη υπάρχει καλλιεργήσιμη γη. Η έκταση αυτών των επενδύσεων είναι πρωτοφανής. Το 2009, άλλαξαν χέρια τετρακόσια πενήντα εκατομμύρια στρέμματα, δηλαδή έκταση δέκα φορές μεγαλύτερη από τον μέσο όρο των προηγούμενων ετών (1).

Βέβαια, δεδομένου ότι τα κράτη και οι επιχειρήσεις προσπαθούν όσο είναι δυνατόν να μην αποκαλύπτουν τους σχετικούς αριθμούς, είναι ιδιαίτερα δύσκολο να έχουμε μια ξεκάθαρη εικόνα της κατάστασης. Ακόμα και η Παγκόσμια Τράπεζα δηλώνει ότι δυσκολεύτηκε τόσο πολύ να επιτύχει αξιόπιστες πληροφορίες, ώστε αναγκάστηκε να χρησιμοποιήσει ως τεκμηρίωση της έκθεσής της γι’ αυτό το ζήτημα -έκθεση η οποία δόθηκε στη δημοσιότητα τον Σεπτέμβριο του 2010 (2)- τα ιδιαίτερα ανησυχητικά δεδομένα που έδωσε στη δημοσιότητα η Μη Κυβερνητική Οργάνωση Grain (3).

Θεωρητικά, οι αγορές γης ταιριάζουν απόλυτα με τη ρητορική της Παγκόσμιας Τράπεζας μετά την κρίση του 2008 (4). Ο Οργανισμός εκτιμάει ότι κάθε εισροή κεφαλαίων σε μια χώρα στην οποία το επίπεδο των καταθέσεων στο τραπεζικό σύστημα είναι χαμηλό, ευνοεί την ανάπτυξή της. Συνεπώς, οι ιδιωτικές επενδύσεις στη γεωργία συμβάλλουν στην ανάπτυξη της εθνικής οικονομίας και στην καταπολέμηση της φτώχειας, ζήτημα το οποίο έχει αναχθεί, τον 21ο αιώνα, σε ηθική απαίτηση. Εξάλλου, η Διεθνής Χρηματοοικονομική Εταιρεία (θυγατρική της Παγκόσμιας Τράπεζας) διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην προώθηση παρόμοιων επενδύσεων.

Η ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΕΚΘΕΣΗ

Ωστόσο, το φαινόμενο δημιουργεί επίσης αμηχανία στην τράπεζα και η πρόσφατη έκθεσή της για το ζήτημα επιβεβαιώνει το πλήθος των καταγγελιών των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων. Οι κριτικές αφορούν καταρχήν το επιχείρημα της ορθολογικότερης -και συνεπώς παραγωγικότερης- εκμετάλλευσης της γης, η οποία έως τώρα δεν εξασφαλίζει την απόδοση που θα μπορούσε να προσφέρει. Υποτίθεται ότι για την καλύτερη εκμετάλλευση της γης πρέπει να χρησιμοποιηθεί ένα σύνολο σύγχρονων τεχνικών: χημικά λιπάσματα, γεωργικά μηχανήματα, αρδευτικά έργα, μονοκαλλιέργεια, ποικιλίες υψηλής απόδοσης (υβρίδια ή γενετικά τροποποιημένα φυτά). Ομως η άκριτη και γενικευμένη εφαρμογή αυτών των τεχνικών καθιστά πιο ευάλωτα τα γεωργικά οικοσυστήματα, τα οποία συχνά οφείλουν τη γονιμότητά τους σε αγροτικές και ποιμενικές πρακτικές που συνέβαλαν έως τώρα στη συντήρησή τους.

Επιπλέον, τα πυρά των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων επικεντρώνονται στο κοινωνικό πεδίο, κάνοντας δικαιολογημένα λόγο για σφετερισμό της γης.

Μάλιστα, ο σφετερισμός παίρνει τρεις μορφές. Κατ’ αρχάς, τις επενδύσεις που υποστηρίζονται από τις αρχές, οι οποίες προβάλλουν το επιχείρημα ότι ο τοπικός πληθυσμός δεν εκμεταλλεύεται με ικανοποιητικό τρόπο αυτές τις εκτάσεις ή ακόμα ότι είναι παραμελημένες και έχουν πια καταστεί ακατάλληλες για γεωργική χρήση. Κατά δεύτερον, την εκμετάλλευση των κενών και της ασάφειας των νόμων που διέπουν το καθεστώς της ιδιοκτησίας γης: με τη συνενοχή των τοπικών αρχών, αποκτούν την κυριότητα εκτάσεων για τις οποίες δεν υπήρχαν τίτλοι, καθώς για αυτές ίσχυαν οι κανόνες του «απλού» εθιμικού δικαίου. Και τέλος, την επίκληση της παλιάς αναπτυξιακής ρητορικής και των προταγμάτων της, τα οποία δικαιολογούν την προσφυγή σε βίαιες πρακτικές: υποτίθεται ότι είναι επιτακτική ανάγκη το πέρασμα από μια οικογενειακή «αρχαϊκή» γεωργία σε μια εκσυγχρονισμένη γεωργία, έστω κι αν αυτό θα έχει βραχυπρόθεσμα κάποιο κοινωνικό κόστος. Πράγματι, στο εξής, καθώς θα έχουν περιορισμένη πρόσβαση στη γη και στο νερό, οι πληθυσμοί που θα υποστούν τις αλλαγές θα βρεθούν αντιμέτωποι με την περιθωριοποίηση, την απώλεια των μέσων με τα οποία κερδίζουν τα προς το ζην και με τη διατροφική ανασφάλεια.

Ομως, αντίθετα με τις ελπίδες των θεωρητικών του νεοφιλελευθερισμού και τις υποσχέσεις των επενδυτών, τα προβλήματα αυτά δεν αποτελούν απλώς ένα «μεταβατικό κόστος προς ένα καλύτερο μέλλον».

Πράγματι, όπως ομολογεί και η ίδια η Παγκόσμια Τράπεζα, οι θετικές οικονομικές επιπτώσεις τέτοιου είδους επενδύσεων είναι περιορισμένες (5).

Αντίθετα, βρισκόμαστε αντιμέτωποι με την εμφανή καταστροφή θέσεων εργασίας, η οποία οφείλεται στην αντικατάσταση των οικογενειακών γεωργικών εκμεταλλεύσεων που στηρίζονταν σε πολυάριθμο εργατικό δυναμικό, από λατιφούντια τα οποία προϋποθέτουν τον περιορισμό του. Επιπλέον, οι «σύγχρονοι» γεωργικοί θύλακες στηρίζουν ελάχιστα την τοπική αγορά, καθώς προσφεύγουν στην εισαγωγή όλων των γεωργικών εφοδίων και εργαλείων που χρειάζονται. Τέλος, δεν συμβάλλουν στη διατροφική αυτάρκεια της χώρας, καθώς οι επενδύσεις έχουν κατά κύριο λόγο εξαγωγικό χαρακτήρα. Η Αιθιοπία, η οποία πλήττεται αυτή τη στιγμή από λιμό, είναι επίσης και η χώρα την οποία κυρίως προτιμούν οι ξένοι επενδυτές σε γη. Από το 2008, η κυβέρνηση τους έχει διαθέσει 3.500.000 στρέμματα, ενώ το 2012 σκοπεύει να τους παραχωρήσει άλλα 250.000.

Πώς είναι, λοιπόν, δυνατόν να συμβιβαστεί κάτι που μοιάζει ασυμβίβαστο; Δηλαδή, από τη μια πλευρά η ιδεολογία της ελεύθερης αγοράς και των ελεύθερων επενδύσεων και, από την άλλη, ο περιορισμός της φτώχειας, ο οποίος προϋποθέτει τη στήριξη των οικογενειακών γεωργικών εκμεταλλεύσεων; Οι διεθνείς οργανισμοί υποστηρίζουν ότι μπορεί να δοθεί λύση σε αυτήν την αντίφαση, μέσα από την έκκληση για πιο «υπεύθυνες» επενδύσεις. Ετσι, η Παγκόσμια Τράπεζα, ο Οργανισμός των Ηνωμένων Εθνών για τα Τρόφιμα και τη Γεωργία (FAO), η Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για το Εμπόριο και την Ανάπτυξη (Unctd) και το Διεθνές Ταμείο Γεωργικής Ανάπτυξης (FIDA) δημοσιοποίησαν, τον Ιανουάριο του 2010, τις «επτά αρχές για μια υπεύθυνη επένδυση στη γεωργία, η οποία θα σέβεται τα δικαιώματα, τους οικονομικούς πόρους του τοπικού πληθυσμού και τους φυσικούς πόρους» .

ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΕΣ ΙΔΕΕΣ

Ομως οι αρχές εξακολουθούν να ακολουθούν φιλελεύθερες πολιτικές ιδέες. Ετσι, τα προβλήματα εκλαμβάνονται κατ’ αρχάς ως συνέπειες της έλλειψης διαφάνειας (του «πέπλου μυστικότητας»), της αποτυχίας των τοπικών κρατών («τα κράτη είναι αδύναμα» ή «ανεπαρκώς προετοιμασμένα»), της έλλειψης διαβούλευσης με όλους τους εμπλεκόμενους (κυρίως τους αγροτικούς πληθυσμούς, οι οποίοι θα υποστούν τις απαλλοτριώσεις και των οποίων οι αντιδράσεις αντιμετωπίζονται συχνά με την καταστολή). Κατά τον ίδιο τρόπο, οι ρυθμίσεις που προτείνονται έχουν εθελοντικό χαρακτήρα. Ενώ γίνεται λόγος για δημιουργία σημάτων πιστοποίησης και για θέσπιση κωδίκων δεοντολογίας, θεωρείται αδιανόητη η αναθεώρηση των κανόνων που διέπουν τις ξένες ή ντόπιες επενδύσεις ή η επαναφορά των κανόνων που είχαν καταργηθεί: γενικότερα, υποστηρίζεται ότι πρέπει να αποφευχθεί η ύπαρξη οποιουδήποτε δεσμευτικού νομικού κειμένου. Ολη η πρωτοβουλία στηρίζεται περισσότερο στις ικανότητες αυτορρύθμισης των αγορών και πολύ λιγότερο στη δράση των δημόσιων αρχών.

Σύμφωνα με τις 130 Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις που υπέγραψαν, τον Απρίλιο του 2010, δήλωση με την οποία αντιτίθενται στις «επτά αρχές» (6), οι εκκλήσεις στην υπευθυνότητα των επενδυτών αποτελούν απλούστατα στάχτη στα μάτια. Η κριτική αποδεικνύεται ακόμα περισσότερο εύστοχη όταν εστιάζεται στη συχνά στενή διαπλοκή των συμφερόντων των επιχειρήσεων και των κρατών. Συνεπώς, οι εκκλήσεις για επενδύσεις με υπευθυνότητα δεν πρέπει να απευθύνονται μονάχα στις επιχειρήσεις, αλλά και στα κράτη, τα οποία άλλοτε στηρίζουν τα ιδιωτικά επενδυτικά προγράμματα και άλλοτε επενδύουν τα ίδια, μέσω μεγάλων κρατικών επιχειρήσεων. Ετσι, έχουμε κάθε δικαίωμα να αμφιβάλλουμε για την αποτελεσματικότητα των εκκλήσεων για εφαρμογή «ορθών πρακτικών», όταν τα διακυβεύματα αφορούν την ασφάλεια κάποιας χώρας (διατροφική και ενεργειακή).

Ομως η Παγκόσμια Τράπεζα προτείνει ένα σύνολο επιχειρημάτων που δεν λαμβάνει υπόψη την κριτική και θυμίζει την επιχειρηματολογία που αναπτύχθηκε μετά την οικονομική κρίση που ξέσπασε στα τέλη της δεκαετίας του 2000: Το ζητούμενο είναι ακόμα περισσότερη διαφάνεια και ηθική, έτσι ώστε να εκφραστούν πλήρως οι αρετές των αγορών. Οχι μόνο δεν αμφισβητεί ο Οργανισμός το υπάρχον αναπτυξιακό γεωργικό μοντέλο, αλλά, αντίθετα, θεωρεί ότι πρέπει να ενισχυθεί. Μάλιστα, πρέπει να ενθαρρυνθεί η ακόμα μεγαλύτερη άνθηση των αγοραπωλησιών γης.

Οφείλουμε, επίσης, να τονίσουμε τον διφορούμενο χαρακτήρα της πρώτης αρχής της «υπεύθυνης» επένδυσης στη γεωργία:

της αναγνώρισης και του σεβασμού των υφιστάμενων τίτλων ιδιοκτησίας γης. Αν και εκ πρώτης όψεως ο στόχος του είναι η προστασία των συμφερόντων των τοπικών κοινοτήτων, ενδέχεται όμως και να καταστήσει ακόμα περισσότερο ευάλωτη τη θέση τους. Πράγματι, από τη μια πλευρά, η παραχώρηση στους φτωχούς αγρότες νόμιμων τίτλων ιδιοκτησίας πάνω στη γη που καλλιεργούν (7) μπορεί να αποδειχθεί δηλητηριασμένο δώρο, καθώς οι τίτλοι θα χρησιμεύσουν ως εγγύηση για δανεισμό έτσι ώστε να αντιμετωπίσουν κάποια δυσκολία. Τότε, είναι πολύ πιθανόν ότι θα βρεθούν σε αδυναμία πληρωμής και η γη τους θα κατασχεθεί, με αποτέλεσμα να αυξηθεί ακόμα περισσότερο η συγκέντρωση γης στα χέρια λίγων. Από την άλλη πλευρά, ο σεβασμός των υφιστάμενων τίτλων ιδιοκτησίας παγώνει για πάντα τον συσχετισμό δυνάμεων στην κατοχή γης, αποκλείοντας κάθε αγροτική μεταρρύθμιση που θα αποσκοπούσε στην αναδιανομή της γης προς όφελος των οικογενειών που κατέχουν υπερβολικά μικρό κλήρο και ζουν καταδικασμένες στη φτώχεια. Αυτό ακριβώς το γεγονός κάνει τις εκμεταλλεύσεις τους να θεωρούνται ανεπαρκώς παραγωγικές και δικαιολογεί την απόκτηση της γης τους από έναν επενδυτή που διαθέτει υψηλά κεφάλαια, ο οποίος θα τα κατευθύνει -όπως υποστηρίζει και το αξίωμα της φιλελεύθερης οικονομίας- προς τη βέλτιστη δυνατή χρησιμοποίησή τους. (8)

ΣΩΤΗΡΙΑ ΟΙ ΜΙΚΡΟΙ

Εκτός του ότι θεωρείται πλέον δεδομένο το γεγονός ότι η συγκέντρωση της ιδιοκτησίας γης αυξάνει τη φτώχεια, (9) ακόμα κι η ίδια η Παγκόσμια Τράπεζα αναδεικνύει -όσο κι αν φαίνεται παράδοξο- τον θετικό ρόλο των οικογενειακών γεωργικών εκμεταλλεύσεων: Περιορίζει την υποαπασχόληση και, συνεπώς, την έξοδο των αγροτών προς τις πόλεις, ενώ, ταυτόχρονα, τα οικοσυστήματα διατηρούν σε μεγαλύτερο βαθμό τον φυσικό χαρακτήρα τους, ρυπαίνονται λιγότερο και αποφεύγεται η υπερεκμετάλλευσή τους. Επιπλέον, οι οικογενειακές γεωργικές εκμεταλλεύσεις είναι στενά συνδεδεμένες με τον τόπο τους, όσον αφορά τόσο τις προμήθειές τους (από ντόπιους τεχνίτες) όσο και τη διάθεση των προϊόντων τους (συνήθως πρόκειται για προϊόντα που αποτελούν τη βάση της διατροφής του πληθυσμού ή για μεταποιημένα προϊόντα).

Επιπλέον, το γεγονός ότι ο διεθνής χρηματοοικονομικός οργανισμός δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην αρχή της οικονομικής βιωσιμότητας αυτών των επενδυτικών σχεδίων (Αρχή 5) αποδεικνύει -ακόμα και για όσους δεν είχαν έως τώρα πειστεί περί αυτού- ότι πολλές από τις μεγάλης κλίμακας επενδύσεις πραγματοποιούνται με μια βραχυπρόθεσμη οπτική, η οποία στηρίζεται σε κερδοσκοπικά κίνητρα ή σε πολιτικές συμφωνίες που δεν έχουν καμία σχέση με τον μακροπρόθεσμο σχεδιασμό.

Λογικά, από όλα τα παραπάνω θα έπρεπε να προκύπτει η αναγκαιότητα να υποστηριχθούν οι μικρομεσαίες γεωργικές εκμεταλλεύσεις και να διευκολυνθεί η πρόσβασή τους στον τραπεζικό δανεισμό και στις τοπικές αγορές. Παράλληλα, αντί να προτιμώνται οι εισαγόμενες βιοτεχνολογίες, θα έπρεπε να πραγματοποιηθεί επιστημονική έρευνα, η οποία να στηρίζεται στις αρχές της αγροοικολογίας και οι μικρομεσαίες γεωργικές επιχειρήσεις να έχουν πρόσβαση στα αποτελέσματά της. Τέλος, θα έπρεπε να προστατευθούν, τόσο από τις καταστροφικές συνέπειες του ανταγωνισμού στην παγκοσμιοποιημένη αγορά, όσο και από τις επενδύσεις σε γη, οι οποίες, όχι μονάχα δεν είναι οικονομικά βιώσιμες μακροπρόθεσμα, αλλά δεν είναι ούτε και αειφόρες.

Ομως η Παγκόσμια Τράπεζα καταλήγει σε διαφορετικά συμπεράσματα και συνεχίζει να αναζητεί τις προϋποθέσεις για έναν καλύτερο συνδυασμό της οικογενειακής γεωργίας και της βιομηχανικής γεωργίας, «από τον οποίο όλοι θα μπορούσαν να βγουν κερδισμένοι», παραγνωρίζοντας το γεγονός ότι πρόκειται για εντελώς αντίθετες καταστάσεις και συμφέροντα. Η Παγκόσμια Τράπεζα ισχυρίζεται ότι αυτός ο συνδυασμός θα μπορούσε κατά κύριο λόγο να επιτευχθεί μέσα από τη σύναψη ενός συμβολαίου που θα διέπει τις σχέσεις του αγρότη και της αγροβιομηχανικής εταιρείας. Με αυτόν τον τρόπο, υποτίθεται ότι ο αγρότης θα μπορούσε να ενταχθεί στις μεγάλες διεθνείς αλυσίδες, να εξασφαλίσει σταθερό εισόδημα και να αποκτήσει πρόσβαση σε σύγχρονα αγροτικά εφόδια.

Από την πλευρά της, η εταιρεία θα μπορούσε να διαφοροποιήσει τις πηγές ανεφοδιασμού της και να περιορίσει το εργατικό της κόστος, δεδομένου ότι για τον αγρότη «δεν υπάρχει ωράριο». Ωστόσο, όλες αυτές οι εκτιμήσεις στηρίζονται στην υπόθεση ότι θα πρόκειται για ένα συμβόλαιο που θα έχει συναφθεί μεταξύ ίσων και όχι κάτω από έναν συσχετισμό δυνάμεων όπου η μια πλευρά θα προσπαθήσει να ιδιοποιηθεί το μεγαλύτερο δυνατό ποσοστό της παραγόμενης αξίας, αμείβοντας όσο το δυνατόν λιγότερο την αγροτική εργασία.

Συνεπώς, ο «υπεύθυνος σφετερισμός» θα εξακολουθήσει να αποτελεί ένα οξύμωρο σχήμα, γιατί οι λογικές που διέπουν τις επενδύσεις μεγάλης κλίμακας αντλούν έμπνευση από ένα μοντέλο το οποίο δεν είναι αειφόρο και αδιαφορεί, τόσο για τις δυναμικές που αναπτύσσονται στις αγροτικές κοινωνίες όσο και για την ποικιλομορφία των δυνητικών τεχνικών λύσεων. Ο σφετερισμός της γης που προωθείται τώρα αποτελεί τη νέα παραλλαγή του παλιού τροπαρίου που κυριαρχούσε στην παγκόσμια οικονομία: ο συνδυασμός της ελεύθερης αγοράς, των τεχνολογιών (στην προκειμένη περίπτωση των βιοτεχνολογιών) και των ιδιωτικών επενδύσεων («υπεύθυνων» φυσικά) θα σώσει την ανθρωπότητα από την έλλειψη τροφίμων που την απειλεί.

Ομως, όπως συνέβη και στην περίπτωση του απορυθμισμένου χρηματοοικονομικού τομέα -ακόμα και του «υπεύθυνου»– που οδήγησε αναπόφευκτα σε μεγάλης έκτασης αστάθειες του συστήματος, έτσι και το αγροβιομηχανικό μοντέλο των λατιφουντίων θα οδηγήσει σε νέες κρίσεις. Και τότε, δεν θα λείψουν εκείνοι που θα ρίξουν την ευθύνη στην αναπότρεπτη κλιματική αλλαγή, στη δημογραφία των φτωχών χωρών ή στην ανευθυνότητα κάποιων τοπικών ηγετών.

(1) Βλέπε Joan Baxter, «Ruee sur les terres africaines», «Le Monde diplomatique», Ιανουάριος 2010.

(2) Παγκόσμια Τράπεζα, «Rising global interest in farmland. Can it yield sustainable and equitable benefits? » Ουάσιγκτον, Σεπτέμβριος 2010.

(3) www.grain.org

(4) Παγκόσμια Τράπεζα, «Rapport sur le developpement dans le monde. L’agriculture au service du developpement», Ουάσιγκτον, Σεπτέμβριος 2008.

(5) Παγκόσμια τράπεζα, 2010, όπ.π.

(6) Διαθέσιμο στο www.farmlandgrab.org

(7) ΣτΜ: Πολύ συχνά πρόκειται για κοινόχρηστη κοινοτική γη ή για εκτάσεις που κατέχονται με βάση το άγραφο δίκαιο.

(8) «Οι κατοχυρωμένοι και χωρίς ασάφειες τίτλοι ιδιοκτησίας (…) επιτρέπουν στις αγορές να μεταβιβάζουν τις εκτάσεις γης, έτσι ώστε να χρησιμοποιούνται για μια πιο παραγωγική εκμετάλλευση» (Παγκόσμια Τράπεζα, 2008, όπ.π., σελ 138).

(9) Βλέπε Olivier De Schutter, «Acces» a la terre et droit a l’alimentation», έκθεση που παρουσιάστηκε ενώπιον της 65ης Γενικής Συνέλευσης του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, Νέα Υόρκη, Αύγουστος 2010.

enet.gr

Δευτέρα 6 Μαρτίου 2017

Αν θέλετε να αγοράσετε την Ελλάδα κάντε το τώρα γιατί είναι φτηνή» λέει η ΝΔ

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα μετατρέψει την Ελλάδα στην πιο φιλική χώρα για επιχειρήσεις, από την εποχή της Αθηναϊκής Δημοκρατίας (;) υποστήριξε ο αντιπρόεδρος της ΝΔ, Αδωνης Γεωργιάδης μιλώντας στο δίκτυο CNBC.

Ο ίδιος συμπλήρωσε ότι «αν θέλετε να αγοράσετε την Ελλάδα κάντε το τώρα γιατί είναι φτηνή. Όταν αναλάβει ο Κυριάκος η οικονομία θα πάει πολύ πολύ καλύτερα».

Ο αντιπρόεδρος της ΝΔ υποστηρίζει ότι τα λάθη που έγιναν από την πλευρά της Ελλάδας αφορούν την μη εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων που ζητήθηκαν από τους δανειστές.


Let’s say IMF is to be blamed or Mr Schäuble is let to be blamed
Is this will make our life better? We say no.
Adonis Georgiadis

aristeri-diexodos.blogspot.gr

Παρασκευή 3 Μαρτίου 2017

Η πόρσε και ο πολιτισμός του θανάτου

Γιώργος X. Παπασωτηρίου


«Αν είχα κι εγώ ένα τέτοιο αυτοκίνητο (πόρσε), σε τέτοιο δρόμο, θα έτρεχα το ίδιο»! Λόγια του πατέρα, που δείχνει ότι διαπνέεται από την ίδια κουλτούρα μ’ εκείνη του νεαρού οδηγού της πόρσε. Αποδεικνύεται, δηλαδή, ότι στην ίδια κουλτούρα είναι εμβαπτισμένοι όλοι, και οι πάνω και οι κάτω, και οι πλούσιοι και οι φτωχοί. Το αυτοκίνητο εδώ δεν είναι μόνο ένα μέσο μεταφοράς, δηλαδή ένα λειτουργικό εργαλείο, αλλά έχει αποκτήσει και συμβολικά χαρακτηριστικά κοινωνικής διαφοροποίησης, σημεία κύρους.

Γι’ αυτό στις διαφημίσεις του Άουντι η θέα, δηλαδή η θέαση του κόσμου και του εαυτού μας, είναι πάντα διαφορετική, θα λέγαμε πιο καλή με την έννοια του «αφ’ υψηλού». Στην ίδια λογική της θέας και της θέασης κινείται και η πώληση των υπόλοιπων «μεγάλων αυτοκινήτων». Άρα πωλούνται συνειρμοί και κύρος. Αλλά για να συμβεί αυτό πρέπει να επενδυθεί το προϊόν με κάτι τι που θα είναι σημαντικό κοινωνικά, θα είναι μια άλλη θέση, πιο υψηλή, από την οποία βλέπουμε και μας βλέπουν.

Στην περίπτωση της πόρσε, η διακεκριμένη ορατότητα κατακτάται δια της ταχύτητας. Στην μποτιλιαρισμένη Αθήνα, όμως, η διαφορά της πόρσε ή της φεράρι από τα άλλα, κοινά αυτοκίνητα ακυρώνεται, καθώς όλα κινούνται σημειωτόν, όλα φθάνουν την ίδια ώρα στον προορισμό τους. Τι ωθεί συνεπώς έναν πλούσιο κάτοικο της Αθήνας να αγοράσει μία πόρσε ή μία φεράρι; Ο καταναλωτής των «μεγάλων αυτοκινήτων» είναι «καταναλωτής της δυνατότητας».

Τι κι αν μία Φεράρι στο κέντρο της Αθήνας τρέχει όσο και όλα τα υποδεέστερα μποτιλιαρισμένα αυτοκίνητα; Σημασία έχει ότι η Φεράρι μπορεί, «δύναται» να τρέξει με 300 χιλιόμετρα την ώρα. Αυτό δεν θα συμβεί ποτέ έξω από τις πίστες της «φόρμουλα1» αλλά για τον κτήτορα και το «κοινωνικό βλέμμα», αυτή η δυνατότητα και τα χρήματα που ξοδεύτηκαν προς τούτο σημαίνουν κάτι το ξεχωριστό, είναι αυτή που το καθιστά διαφορετικό, μοναδικό, προσδίδοντας κύρος, ορατότητα, επωνυμία στον ιδιοκτήτη. Όμως σ’ έναν νέο δεν αρκεί το εικονικό «δύναται», δεν αρκεί η κατανάλωση της δυνατότητας, αυτός επιθυμεί την πραγματοποίηση της δυνατότητας, και όταν βγαίνει στην εθνική τα δίνει όλα, το «τελειώνει», τελειώνοντας κι ο ίδιος.

Και δεν πρόκειται για «ταξικό φόνο» όπως λένε κάποιοι, αλλά για το παρανάλωμα πλούσιων και φτωχών στην πυρά ενός φονικού πολιτισμού και της «διασκέδασης μέχρι θανάτου» που προτείνει.

Πηγή: artinews.gr

Η ελληνική κρίση αποκαλύπτει το αληθινό πρόσωπο της Ευρώπης

του Ζαν- Πιερ Σεβενεμάν *

H ελληνική κρίση είναι ένα μάθημα για όλους τους Ευρωπαίους. Τους αποκαλύπτει, αν δεν το είχαν ακόμη αντιληφθεί, το αληθινό πρόσωπο της Ευρώπης όπως οικοδομήθηκε τις τρεις τελευταίες δεκαετίες: Ένα τρομακτικό εργαλείο ελέγχου των πιο αδύναμων οικονομιών και κηδεμονίας της δημοκρατίας στο εθνικό πλαίσιο, το μοναδικό πλαίσιο στο οποίο μπορεί να εκφραστεί πραγματικά. Ο Ζαν- Κλοντ Γιούνκερ το είπε καθαρά: «Δεν μπορεί να υπάρξει δημοκρατία ενάντια στις ευρωπαϊκές συνθήκες».

Η ένταξη της ελληνικής οικονομίας στην Κοινή Αγορά, την 1η Ιανουαρίου 1981, την έφερε αμέσως αντιμέτωπη με μια συγκυρία την οποία για συγκεκριμένους λόγους  – εμφύλιος πόλεμος μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, χούντα των συνταγματαρχών από το 1967 ως το 1974 –  δεν μπορούσε να αντέξει: Ενιαία αγορά (1987), συνθήκη του Μάαστριχτ (1992), Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου (1994), ένταξη στο ευρώ (2000), διεύρυνση της τελωνειακής ένωσης προς τις χώρες με φτηνή εργατική δύναμη μετά την πτώση του κομμουνισμού.

Η ελληνική οικονομία βαθμιαία έπαθε ασφυξία, η βιομηχανία της διαλύθηκε, η γεωργία δέχθηκε αποφασιστικό πλήγμα από το απότομο άνοιγμα στον παγκόσμιο ανταγωνισμό. Οι ευρωπαϊκές επιδοτήσεις και ο δανεισμός με χαμηλά επιτόκια έκαναν αυτή τη διαδικασία να φαίνεται στην αρχή ανώδυνη. Δεν πρέπει κανείς να ξεχνά εδώ, τη διαφθορά και την πελατειοκρατία, προϊόντα ενός αρχαϊκού πολιτικού συστήματος. Όμως η Ελλάδα είναι το δέντρο που κρύβει το δάσος. Το δάσος είναι ένα ενιαίο νόμισμα που προκαλεί αναιμία στις περισσότερες ευρωπαϊκές οικονομίες και που αντί να οδηγεί στη σύγκλισή τους, αυξάνει τις διαφορές τους και δεν μπορεί να επιζήσει παρά με όλο και μεγαλύτερες μεταφορές πόρων, το μεγαλύτερο μέρος των οποίων δεν θα επιστραφεί ποτέ.

Η ελληνική κρίση αποκαλύπτει τα όρια της χρηματοπιστωτικής αλληλεγγύης που οι ευρωπαϊκοί λαοί, και πρώτα απ? όλα οι Γερμανοί, είναι διατεθειμένοι να δείξουν απέναντι σ’ εκείνους που αφέθηκαν να παγιδευτούν από τον δανεισμό. Πράγματι, οι φορολογούμενοι έχουν βγει σήμερα στην πρώτη γραμμή στη Γερμανία, στη Γαλλία, στην Ιταλία ή στην Ισπανία, καθώς γνωρίζουν ή διαισθάνονται ότι θα χάσουν συνολικά τουλάχιστον 500 δισεκατομμύρια ευρώ.

Τα ποσά αυτά πρέπει φυσικά να υπολογίζονται σε σχέση με το συνολικό ΑΕΠ της ευρωζώνης, που είναι 7 τρισεκατομμύρια ευρώ τον χρόνο. Σε κάθε περίπτωση είναι σημαντικά, αν τα προσθέσουμε στα χρέη που έχουν ήδη δημιουργηθεί για να στηριχθεί το ευρώ. Προκειμένου να υποστηρίξει, για παράδειγμα, η Γαλλία την Ελλάδα, επιβαρύνει με 85 δισεκατομμύρια ένα χρέος που είναι ήδη 2,03 τρισεκατομμύρια ευρώ.

Το μεγαλύτερο πρόβλημα απ? όλα όμως, είναι η επιβράδυνση της ανάπτυξης της ευρωζώνης (στάσιμο ΑΕΠ από το 2007, έναντι ετήσιας αύξησης 2% του ΑΕΠ των Ηνωμένων Πολιτειών). Από τότε που δημιουργήθηκε το ευρώ, η βιομηχανική παραγωγή μειώθηκε στη Γαλλία κατά 12% και στην Ιταλία και την Ελλάδα κατά 20%, ενώ αυξήθηκε στη Γερμανία κατά 34%. Το χάσμα που δημιουργείται στην Ευρώπη είναι αφόρητο. Αντί να φέρνει πιο κοντά τους λαούς, το ευρώ τους απομακρύνει και τους διχάζει.

Η κηδεμονία της Ελλάδας δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή. Οι λαοί θέλουν να παραμείνουν κυρίαρχοι. Η άρνηση της δημοκρατίας από την πλευρά των ευρωπαϊκών θεσμών οδηγεί σε επανειλημμένες πολιτικές κρίσεις. Η ελληνική κρίση αποκαλύπτει το πραγματικό και ανελέητο πρόσωπο των ολιγαρχιών που κυριαρχούν στους ευρωπαϊκούς θεσμούς, τόσο στις Βρυξέλλες όσο και στο Βερολίνο. Ο καθαρά τεχνοκρατικός χαρακτήρας αυτών των θεσμών έρχεται στο φως όταν κανείς στο ίδιο το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο δεν τολμά να τα βάλει με τη μοναδική δύναμη που λαμβάνει αποφάσεις: Τη Γερμανία.

Τα περιθώρια ελιγμών του Αλέξη Τσίπρα περιορίστηκαν ανάμεσα στον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε και την Άγκελα Μέρκελ. Η Γαλλία το μόνο που έκανε ήταν να ταχθεί εναντίον ενός μη οργανωμένου Grexit. Απομονωμένη, η Ελλάδα δέχθηκε έναν πραγματικό οικονομικό πόλεμο από τη Γερμανία και τους δορυφόρους της. Μέσω της Ελλάδας, οι «ευρωπαϊκοί θεσμοί» θέλησαν να παραδειγματίσουν άλλους λαούς, και πρώτα απ?όλα τον ισπανικό που ετοιμάζεται να ψηφίσει το Podemos. Ο οικονομικός αυτός πόλεμος δικαιώνει μια φράση του Τζον Ανταμς, δεύτερου προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών: «Υπάρχουν δύο τρόποι να αφαιρέσεις την εθνική κυριαρχία μιας χώρας, το σπαθί και το χρέος».

Το κουτί της Πανδώρας που άνοιξε με την ελληνική κρίση δεν θα κλείσει σύντομα. Ο κίνδυνος για τη Γαλλία είναι να παγιδευτεί στον «σκληρό πυρήνα» για τον οποίο ο Σόιμπλε και ο Λάμερς μιλούσαν από το 1994: Μία ευρωζώνη που θα περιορίζεται στη Γερμανία, τη Γαλλία και τις χώρες της Μπενελούξ. Αυτό που πρέπει να κάνει, αντίθετα, είναι να εργαστεί για μια Ευρώπη πιο ευέλικτη, που σέβεται τους λαούς που την απαρτίζουν.

Πηγή: Marianne, Αθηναϊκό Πρακτορείο

* O Ζαν- Πιερ Σεβενεμάν υπήρξε υπουργός σε σειρά κυβερνήσεων της Γαλλίας και ιδρυτής του Κινήματος Πολιτών 

http://mignatiou.com

Αλήθειες και ψέματα για την αιολική ενέργεια

Η χώρα μας αντιμετωπίζει τα τελευταία χρόνια ένα τεράστιο ζήτημα: την εξάπλωση χιλιάδων ανεμογεννητριών (α/γ) στα βουνά και τα νησιά μας. Το Χωροταξικό Πλαίσιο των ΑΠΕ (2008) και το νομοσχέδιο Επιτάχυνσης των ΑΠΕ (2009) επιδιώκουν να μετατρέψουν τη χώρα μας σε ένα τεράστιο αιολικό πάρκο.Το Δίκτυο Οικολογικών Οργανώσεων Αιγαίου αντιμετωπίζοντας το πρόβλημα στις νησιωτικές περιοχές προσπαθεί να διαφωτίσει και να ενημερώσει την κοινή γνώμη για τις συνέπειες ενός τέτοιου εγχειρήματος. Λίγοι έχουν καταλάβει τι πρόκειται να συμβεί, επειδή τα ΜΜΕ και η αιολική βιομηχανία προβάλλουν μόνο την θετική πλευρά των αιολικών πάρκων αποκρύπτοντας τα σοβαρές επιπτώσεις που συνεπάγονται. Οι φωνές των τοπικών κοινωνιών που επισημαίνουν τις επιπτώσεις αγνοούνται από την επίσημη πολιτεία και λοιδορούνται με γελοία επιχειρήματα στα ΜΜΕ. Τα στοιχεία που παραθέτουμε βασίζονται σε ανεξάρτητους επιστήμονες και τεχνικούς που δεν έχουν κανένα συμφέρον από την επιβολή των αιολικών πάρκων (ΑΠ). Ιδιαίτερα βοηθητικό και ενημερωτικό είναι το βιβλίο The Wind Farm Scam (2009) από το οποίο προέρχονται και τα περισσότερα στοιχεία.
Τα επιχειρήματα που εκθέτουμε είναι δύο ειδών: πρώτον, η τεχνολογία της αιολικής ενέργειας δεν είναι σε θέση να αντικαταστήσει τα ορυκτά καύσιμα ούτε να συμβάλλει αποτελεσματικά στη μείωση των εκπομπών CO2. Δεύτερον, η μαζική εγκατάσταση α/γ θα έχει σοβαρές συνέπειες στα φυσικά τοπία της χώρας μας και άμεσο αντίκτυπο στην ποιότητα ζωής των ανθρώπων και τις τοπικές οικονομικές δραστηριότητες όπως ο τουρισμός. Η βιαστική και επιπόλαιη απόφαση να σπείρουμε χιλιάδες α/γ σε κάθε γωνιά της πατρίδας μας θα υποβαθμίσει εκτεταμένες και σημαντικές περιοχές της χώρας μας. Η δική μας πρόταση στο ενεργειακό πρόβλημα εστιάζει στη σημασία της εξοικονόμησης και την προώθηση των ΑΠΕ μικρής κλίμακας που καθιστούν κάθε κάτοικο και τόπο αυτοδύναμο.



Οι ανεμογεννήτριες παράγουν ασταθή και απρόβλεπτη ενέργεια


Η παραγωγή ρεύματος από τα ΑΠ είναι ασταθής και διακοπτόμενη επειδή ο αέρας φυσά με απρόβλεπτη δύναμη κάθε φορά. Η καταγραφή της παραγόμενης ενέργειας σε διάφορα ΑΠ στη Δανία, Γερμανία, Ισπανία, Βρετανία δείχνει έντονη διακύμανση με μεγάλες περιόδους χαμηλής παραγωγής και στιγμιαίες ανόδους μέγιστης παραγωγής. Η ταχύτητα του ανέμου για να λειτουργήσει μια α/γ κυμαίνεται μεταξύ 3m/s και 25m/s. Κάτω ή πάνω από αυτά τα όρια οι α/γ μένουν ακίνητες. Όταν όμως σταματάνε να λειτουργούν, τότε χάνουν το συγχρονισμό τους με το κεντρικό σύστημα και η παραγωγή ενέργειας σταματάει. Αυτό είναι ένα βασικό μειονέκτημα της αιολικής ενέργειας ότι δηλαδή δεν μπορείς να την έχεις τη στιγμή που τη χρειάζεσαι ( University of Massachusetts, Renewable Energy factsheet). Κάθε kWh από α/γ είτε χρησιμοποιείται στιγμιαία είτε χάνεται επειδή δεν υπάρχει τρόπος αποθήκευσης της ενέργειας. Στη Δανία δεν έχουν βρει κάποιο αποτελεσματικό τρόπο αποθήκευσης, γι αυτό εξάγουν την πλεονάζουσα ενέργεια στις γειτονικές χώρες.


Οι ανεμογεννήτριες προκαλούν ανισορροπία στο σύστημα

Το γεγονός της έντονης διακύμανσης του ρεύματος που παρέχουν οι α/γ, δημιουργεί μεγάλα προβλήματα στη σταθερότητα του συστήματος. Επειδή το φορτίο που παράγουν οι α/γ μπορεί να χαθεί ξαφνικά λόγω των μεταβαλλόμενων καιρικών συνθηκών, αυξάνεται ο κίνδυνος των γενικών μπλακ-αουτ ιδιαίτερα στην περίπτωση μεγάλης διείσδυσης των ΑΠΕ στο σύστημα. Στο Τέξας το 1998 η παραγόμενη αιολική ισχύς 1700 MW έπεσε ξαφνικά στα 300 MW. Η Ισπανία το 2005 δοκίμασε παρόμοιο κίνδυνο μπλακ-αουτ όταν το παραγόμενο ρεύμα 11.000 α/γ έπεσε στα 700 MW, ενώ εκείνη τη στιγμή οι εφεδρικοί συμβατικοί σταθμοί ήταν εκτός λειτουργίας. H E.ON Νetz (2005) αναφέρει ότι ακόμη και μια μικρή πτώση της τάσης στο δίκτυο μεταφοράς μπορεί να προκαλέσει την αποσύνδεση των ΑΠ από το κεντρικό σύστημα. Η ίδια έκθεση της Ε.ΟΝ Νetz επισημαίνει ότι από μόνη της η αιολική ενέργεια δεν μπορεί να εξασφαλίσει την ασφάλεια του εφοδιασμού και τη σταθερότητα του συστήματος εάν δεν υποστηρίζεται από θερμοηλεκτρικούς σταθμούς. Οι θερμοηλεκτρικοί σταθμοί είναι απαραίτητοι για να κρατούν σταθερή την τάση του συστήματος που σε αντίθετη περίπτωση κινδυνεύει από ξαφνική πτώση. Οι βασικές πηγές ενέργειας που στηρίζουν ένα εθνικό σύστημα θα παραμείνουν, για πολλά χρόνια ακόμη, τα ορυκτά καύσιμα, ενώ η αιολική ενέργεια και οι υπόλοιπες ΑΠΕ καταλαμβάνουν τη θέση των συμπληρωματικών μορφών ενέργειας. Εξάλλου η αποτελεσματική ενσωμάτωση της ενέργειας από ΑΠΕ στο κεντρικό σύστημα δεν είναι δεδομένη, αλλά απαιτεί εκ βάθρων αλλαγές στον έλεγχο της παραγωγής, διανομής και κατανάλωσης της ενέργειας. Τα σύγχρονα συστήματα ελέγχου της ροής της ηλεκτρικής ενέργειας μέσω ‘έξυπνων δικτύων’ βρίσκονται σε στάδιο έρευνας και πειραματισμού, ενώ οι επενδύσεις που απαιτούνται είναι τεράστιες.

Οι ανεμογεννήτριες απαιτούν την υποστήριξη θερμοηλεκτρικών σταθμών

H παραγόμενη ενέργεια είναι τόσο ασταθής και χαοτική – κυμαίνεται μεταξύ του μηδενός και του μέγιστου – ώστε τα ΑΠ ποτέ δεν θα μπορέσουν να παράγουν φορτίο βάσης. Το σύστημα δεν μπορεί να βασιστεί μόνο στα ΑΠ για να μείνει σταθερό, αλλά χρειάζεται πάντα διαθέσιμες εφεδρείες ( φορτίο βάσης) από άλλη πηγή όπως τα ορυκτά καύσιμα. Όταν ο άνεμος σταματάει να φυσάει ή φυσάει λίγο, οι σταθμοί ορυκτών καυσίμων αναλαμβάνουν να παρέχουν ηλεκτρικό ρεύμα. Η ισχύς (MW) της εφεδρείας για να ανταποκρίνεται στη αιχμή ζήτησης πρέπει να είναι ισοδύναμη με την ισχύ των ΑΠ με ένα επιπλέον ποσοστό ασφάλειας περίπου 20%. Μάλιστα για να πετύχουν την αναπλήρωση, οι θερμοηλεκτρικοί σταθμοί χρειάζεται να βρίσκονται σε συνεχή λειτουργία επειδή απαιτούνται πολλές ώρες για να έρθουν σε σημείο που να παράγουν ρεύμα. Ο ισχυρισμός ότι με την κατασκευή μεγάλης κλίμακας ΑΠΕ αντικαθιστούμε συμβατικούς σταθμούς λιγνίτη ή φυσικού αερίου δεν ανταποκρίνεται στην αλήθεια. Τα χιλιάδες ΜW αιολικής ενέργειας που σχεδιάζονται να διεισδύσουν στο σύστημα, πρέπει να υποστηρίζονται από αντίστοιχα ΜW ενέργειας εργοστασίων άνθρακα , λιγνίτη ή φυσικού αέριου. Με τα λόγια της E.ΟΝ Netz (2005), της εταιρείας που λειτουργεί τα περισσότερα ΑΠ στη Γερμανία, ‘τα ΑΠ δεν μπορούν να αντικαταστήσουν τα θερμοηλεκτρικά εργοστάσια παρά μόνο σε ένα περιορισμένο βαθμό’. Πράγματι το Der Spiegel (2007) ανακοινώνει ότι η Γερμανία, αν και διαθέτει τη μεγαλύτερη αιολική ισχύ 16.000 MW, ετοιμάζει 26 νέους ηλεκτροπαραγωγικούς σταθμούς άνθρακα. Η Δανία που έχει εγκατεστημένη αιολική ισχύ άνω των 6.000 MW δεν έχει κλείσει τους συμβατικούς σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος ( Mason, 2005).


Οι ανεμογεννήτριες παράγουν ρεύμα χαμηλότερο ονομαστικής αξίας τους.

Καμιά πηγή ενέργειας που χρησιμοποιούμε δεν δουλεύει με απόδοση 100%. Για παράδειγμα οι σύγχρονοι θερμοηλεκτρικοί σταθμοί άνθρακα καθώς και οι πυρηνικοί σταθμοί δουλεύουν με απόδοση 80% έως 90%. Αντίθετα οι α/γ, μεταξύ των ορίων ταχύτητας του ανέμου που λειτουργούν, παράγουν λιγότερο από το μισό της ονομαστική αξία τους, κατά προσέγγιση παράγουν 25% έως 30% της ονομαστικής αξίας τους. Η ονομαστική ισχύς δεν συμπίπτει σε καμιά περίπτωση με την πραγματική παραγόμενη ισχύ γεγονός που αποκρύπτεται από την αιολική βιομηχανία. Πρακτικά για να βρούμε την πραγματικά παραγόμενη ισχύ πολλαπλασιάζουμε την ονομαστική επί 25-30% (δηλ. 1MW X 30% = 0.3 MW πραγματική ισχύς). Η μειωμένη απόδοση και η ασταθής τάση της παραγόμενης ενέργειας σημαίνει ότι μόνο ένα μικρό μέρος της συνολικής εγκαταστημένης αιολικής ισχύος είναι διαθέσιμο κάθε στιγμή στο κεντρικό δίκτυο. Για παράδειγμα η E.ON Netz στην έκθεση της (2005) εκτιμά ότι από τα 6.000 MW που έχει εγκαταστήσει στη Βαυαρία, η ωφέλιμη ισχύς ήταν κατά μέσο όρο 1.265 MW. H ίδια έκθεση εκτιμά ότι η παραγόμενη ανανεώσιμη ενέργεια αντικαθιστά τη συμβατική κατά 4% – 6%. Μάλιστα τo παράδοξο είναι ότι το ποσοστό αυτό πέφτει όσο αυξάνει η εγκαταστημένη ισχύς αιολικής ενέργειας. Έτσι η ίδια εταιρεία (E.ON Netz, 2005) αναφέρει χαρακτηριστικά ότι το 2020 στη Γερμανία αναμένεται εγκατεστημένη αιολική ισχύς 48.000 MW που θα είναι σε θέση να αντικαταστήσουν 2000 MW από θερμοηλεκτρικούς σταθμούς. Υπό το φως αυτών των στοιχείων, ο ισχυρισμός ότι η αιολική ενέργεια συνεισφέρει στην ενεργειακή ασφάλεια φαίνεται αστήρικτος και μάλλον ύποπτος.


Οι ανεμογεννήτριες δεν μειώνουν σημαντικά τις εκπομπές του CO2

Είναι αλήθεια ότι οι ΑΓ δεν παράγουν καθόλου CO2, ωστόσο μοιάζουν περισσότερο με τη χρήση ακριβών φαρμάκων αμφίβολης αποτελεσματικότητας στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Στην πραγματικότητα η εξοικονόμηση του CO2, ακόμη και αν η διείσδυση της αιολικής ενέργειας στο σύστημα φτάσει στο 10%, θα είναι μικρή και αδικαιολόγητη σε σχέση με το κόστος. Ο ισχυρισμός ότι μία MWh ανανεώσιμης ενέργειας αντικαθιστά μία MWh θερμοηλεκτρικής ενέργειας δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Αυτό συμβαίνει επειδή η λειτουργία των α/γ προϋποθέτει την παράλληλη λειτουργία θερμοηλεκτρικών σταθμών που παρέχουν το φορτίο βάσης και συνεπώς δεν υπάρχει ένα προς ένα αντικατάσταση της ανανεώσιμης με την συμβατική ενέργεια. Κατά δεύτερο λόγο κάθε MW εγκαταστημένης αιολικής ισχύος έχει μειωμένη απόδοση κατά τουλάχιστον 30%. Παρόλα αυτά η βιομηχανία αιολικής ενέργειας υπολογίζει παραπλανητικά το όφελος σε εκπομπές CO2 με βάση την ονομαστική ισχύ και όχι την πραγματική. Η πραγματική ισχύς από 1MW αιολικής ισχύος είναι 0.3 MW ( 1MW x 30% = 0.3 MW) και η ωφέλιμη ενέργεια από 1 MW εγκαταστημένης ισχύος για ένα χρόνο: 0.3 ₓ 365 ₓ 24 = 2.628 MWh/έτος. Λαμβάνοντας υπόψη τις εκπομπές CO2 από θερμοηλεκτρικούς σταθμούς που κυμαίνονται κατά μέσο όρο στους 0.43t CO2/MWh υπολογίζουμε ότι για κάθε MW εγκαταστημένης αιολικής ισχύος εξοικονομούνται 1.130t CO2 το χρόνο (2628MWh ₓ 0.43t CO2/MWh = 1.130t CO2). Φαινομενικά υπάρχει εξοικονόμηση, ωστόσο πώς εξηγείται ότι σε χώρες με εκτεταμένα ΑΠ όπως η Δανία οι εκπομπές CO2 δεν έχουν μειωθεί (Mason, 2005, Etherington 2009); Ένας λόγος είναι ότι όταν η αιολική ισχύς ανέρχεται σε χιλιάδες ΜW, απαιτούνται νέοι υποστηρικτικοί θερμοηλεκτρικοί σταθμοί που λειτουργούν παράλληλα με χαμηλό ρυθμό παραγωγής και κατά συνέπεια εκπέμπουν CO2. Από μιαν άλλη πλευρά, η όποια ευεργετική μείωση CO2 από τα ΑΠ εξανεμίζεται μπροστά στην αυξανόμενη συνολική ζήτηση και κατανάλωση της ενέργειας. Τέλος ένα μεγάλο μέρος της αιολικής ισχύος που παράγει η Δανία το πουλάει στις γειτονικές χώρες, Νορβηγία και Σουηδία, που έχουν μειωμένες εκπομπές CO2 επειδή ως κύριες πηγές ενέργειας χρησιμοποιούν την πυρηνική και τη υδροηλεκτρική ενέργεια. Σε τελική ανάλυση οι α/γ από μόνες τους δεν μειώνουν τις εκπομπές των αερίων ρύπων, ενώ η επιδιωκόμενη μείωση των εκπομπών CO2 μπορεί να προκύψει από μια συνολική διαχείριση της ενέργειας. Οι τεράστιες επενδύσεις στην παραγωγή και εγκατάσταση χιλιάδων α/γ, θα μπορούσαν να στραφούν σε πιο αποτελεσματικούς τρόπους μείωσης CO2 όπως η μείωση της κατανάλωσης και η αύξηση της ενεργειακής απόδοσης των κατοικιών.


Όσο επεκτείνονται τα αιολικά πάρκα τόσο επεκτείνονται και τα δίκτυα μεταφοράς της ενέργειας.

Το σημαντικότερο εμπόδιο στην ανάπτυξη των ΑΠ είναι η ανυπαρξία επαρκών δικτύων υψηλής τάσης για τη μεταφορά της ενέργειας. Επειδή τα ΑΠ εγκαθίστανται σε απομακρυσμένες περιοχές απαιτούν εκατοντάδες έως χιλιάδες χιλιόμετρα νέων δικτύων υψηλής τάσης. Για παράδειγμα στη Γερμανία η Ε.ΟΝ Netz (2005) ζητά την εγκατάσταση 290 χμ. νέων δικτύων που θα κοστίσουν 190 εκατ. €. Στην χώρα μας έχουμε το πρόσθετο πρόβλημα ότι κατασκευάζονται υπέργεια ακόμη και τα δίκτυα μεσαίας τάσης με αποτέλεσμα χιλιάδες κολόνες και χιλιόμετρα καλωδίων να κατακλύζουν τα βουνά και τα νησιά όπως για παράδειγμα στην Εύβοια. Εκτός από το σοβαρό κόστος επενδύσεων, τα νέα δίκτυα έχουν δύο σοβαρά μειονεκτήματα: πρώτα επιφέρουν περιβαλλοντική υποβάθμιση σε νέες περιοχές και δεύτερον παρουσιάζουν σοβαρές απώλειες ενέργειας λόγω των μακρινών αποστάσεων μεταφοράς.


Πόσο κοστίζουν τα αιολικά πάρκα και ποιος πληρώνει;

Η παραγωγή ενέργειας από τον άνεμο είναι ακριβή παρά τους ισχυρισμούς των εταιρειών. Για παράδειγμα στη Βρετανία η παραγωγή ανά MWh υπολογίζεται £50 από τον άνθρακα, £72 από α/γ και £38 από πυρηνικό εργοστάσιο. Γι’ αυτό η ανάπτυξη αιολικών πάρκων δε θα ήταν δυνατή χωρίς την επιδότηση της Ε.Ε. και την υποστήριξη κάθε κράτους – μέλους προς τις ιδιωτικές εταιρείες. Όταν η Δανία το 2003 μείωσε τις επιδοτήσεις, η εγκατάσταση νέων α/γ ξαφνικά σταμάτησε. Στην πραγματικότητα οι εταιρείες που εγκαθιστούν ΑΠ έχουν βρει ένα νέο επικερδές επιχειρηματικό πεδίο και έτσι μπορεί να εξηγηθεί η αλληλοεπικάλυψη κατά 50% των αιτήσεων στην Εύβοια (στοιχεία ΤΕΕ, 2009) καθώς και η ενορχηστρωμένη παραπλάνηση της κοινής γνώμης ότι θα μας σώσουν από το βρώμικο λιγνίτη. Κατ’ αρχήν οι επιδοτήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης που αφορούν την εγκατάσταση των α/γ φτάνουν μέχρι το 40% της επένδυσης και είναι γνωστό πως με υπερτιμολογήσεις το ποσοστό αυτό μπορεί να αυξηθεί. Στη συνέχεια τα κράτη μέλη παρέχουν εγγυημένη τιμή πώλησης ανά MWh η οποία καλύπτεται από ειδικό τέλος που πληρώνουν οι καταναλωτές στους λογαριασμούς ρεύματος. Κατά το 2009 η τιμή χονδρικής αγοράς της ενέργειας προερχόμενη από τις συμβατικές πηγές διαμορφώθηκε στα 41 Eυρώ / MWh. Ωστόσο ειδικά για την ενέργεια από ΑΠ, ο νόμος προβλέπει εγγυημένη τιμή αγοράς 80 Ευρώ / MWh. Έτσι το ΔΕΣΜΗΕ οφείλει να πληρώσει επιπλέον τη διαφορά που ανέρχεται σε 72 εκατ. Ευρώ ( ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, Οκτ. 2009). Προς το παρόν οι λογαριασμοί μας περιλαμβάνουν τέλος 0,3% υπέρ των ΑΠΕ που όμως δεν φτάνει να καλύψει το παραπάνω ποσό γι αυτό το ΔΕΣΜΗΕ πρότεινε τον 7πλασσιασμό του τέλους στα 2,45%. Η πρόταση όμως αυτή δεν έγινε δεκτή από το ΥΠΑΝ με αποτέλεσμα το ΔΕΣΜΗΕ να έχει αφήσει απλήρωτους τους παραγωγούς αιολικής ενέργειας. Παρόμοια πολιτική επιδότησης στην τιμή αγοράς της παραγόμενης ενέργειας ισχύει σε όλες τις χώρες της Ευρώπης για τουλάχιστον για τα πρώτα 20 χρόνια ζωής ενός ΑΠ. Στην Βρετανία το κέρδος για κάθε εγκαταστημένο MW αιολικής ενέργειας ανέρχεται στα £3.5εκατ. σε περίοδο λειτουργίας 25 χρόνων (Εtherington, 2009).
Αν συμπεριλάβουμε στα παραπάνω το κόστος κατασκευής των γραμμών μεταφοράς υψηλής τάσης ( 80 εκατ. Ευρώ για τη γραμμή Ν. Μάκρη – Ν. Εύβοια και 450 εκατ. για τη διασύνδεση Κυκλάδων), το συνολικό κόστος ανάπτυξης αιολικών πάρκων ανεβαίνει σε υπερβολικά ύψη σε σχέση με το υποτιθέμενο όφελος και τελικά το κόστος αυτό πέφτει στους ώμους των καταναλωτών.
Ποιες είναι οι συνέπειες της μεγάλης κλίμακας αιολικών πάρκων;
Οι εταιρείες αιολικής ενέργειας λόγω της αναμενόμενης κερδοφορίας έχουν κάθε συμφέρον να εγκαταστήσουν όσο το δυνατό μεγαλύτερα ΑΠ στη χώρα μας η πολιτική προώθησης των ΑΠΕ έχει διαμορφωθεί τυφλά υπέρ της μαζικής εγκατάστασης ΑΠ αγνοώντας τις συνέπειες εγκατάστασής τους σε παρθένα ορεινά και νησιωτικά τοπία. Το χωροταξικό σχέδιο για τις ΑΠΕ (2008) άνοιξε το δρόμο προς την διευκόλυνση εγκατάστασης σε ευαίσθητες περιοχές, ενώ οι πρόσφατες απλοποιήσεις στο αδειοδοτικό πλαίσιο (Νομοσχέδιο Επιτάχυνσης των ΑΠΕ, 2009) επιταχύνει την εγκατάσταση ΑΠ μειώνοντας παράλληλα ακόμη περισσότερο την προστασία των ευαίσθητων περιοχών. Η μαζική εξάπλωση των ΑΠ απειλεί την ακεραιότητα του ελληνικού τοπίου στο όνομα της πράσινης ενέργειας, κατ’ αναλογία της μαζικής ανοικοδόμησης κατά τις τελευταίες δεκαετίες στο όνομα της οικονομικής ανάπτυξης, που οδήγησε τελικά σε οικιστική υποβάθμιση. Οι περισσότεροι πολίτες δεν έχουν καταλάβει πως η εξάπλωση των ΑΠ διακυβεύει το μέλλον των τελευταίων φυσικών περιοχών και κατ’ επέκταση την ποιότητα ζωής των ντόπιων κατοίκων καθώς και τον τουρισμό.

Η μαζική εξάπλωση των αιολικών πάρκων απειλεί το τοπίο

Το ελληνικό τοπίο διακρίνεται για τη μικρή κλίμακα και τη λιτή ομορφιά του που συνθέτουν οι ξεκάθαρες γραμμές του, η μεσογειακή βλάστηση και η γεωλογία του. Μέχρι σήμερα διατηρεί σε μεγάλο βαθμό την ακεραιότητα του χωρίς όμως να έχει εκτιμηθεί η αξία του ως εθνικός πόρος που συνδέεται άμεσα με την ταυτότητα της χώρας μας. Σε αυτή την κατάσταση πρόκειται να βάλει τέλος η μαζική εγκατάσταση των ΑΠ. Οι α/γ, ακόμη και ως απλά στατικές κατασκευές των 150μ. να τις δει κανείς, βρίσκονται ολοφάνερα εκτός κλίμακας τοπίου, ενώ ταυτόχρονα προσθέτουν στο φυσικό τοπίο συντριπτικές επεμβάσεις, όπως η κίνηση των γιγάντων φτερών ( > 85μ.), δίκτυα δρόμων πρόσβασης και υπέργεια δίκτυα μεταφοράς της ενέργειας. Όλα αυτά θα συμβούν στα τελευταία παρθένα τοπία της χώρας όπως οι βουνοκορφές, οι ακτές, οι ημιορεινές τοποθεσίες, οι αρχαιολογικοί χώροι και οι προστατευόμενες περιοχές. Η αιολική βιομηχανία δεν δέχεται καν τις παραπάνω επιπτώσεις, αλλά προπαγανδίζει τα σχέδιά της με υπερβάλλοντες ισχυρισμούς περί μείωσης εκπομπών CO2 και αντικατάστασης των ρυπογόνων μονάδων που όμως δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Η πικρή αλήθεια είναι ότι η επέλαση των α/γ και των δικτύων υψηλής τάσης θα έχει τελικό αποτέλεσμα να μετατραπούν τα βουνά και τα νησιά μας σε βιομηχανικές μονάδες παραγωγής ενέργειας προκαλώντας τεράστια απώλεια φυσικών τοπίων καθώς και επιπτώσεις στη βιοποικιλότητα και τις ανθρώπινες ζωές. Οι Δανοί προκειμένου να πετύχουν τη μεγαλύτερη διείσδυση ΑΠ στον κόσμο παραδέχονται ότι θυσίασαν ένα μεγάλο μέρος της φύσης της χώρας τους ( Mason, 2005).

Οι ανεμογεννήτριες αιτία θανάτου πουλιών

Μελέτες παρακολούθησης στην Ευρώπη και την Αμερική δείχνουν ότι η πρόσκρουση πουλιών σε α/γ οδηγεί σε θανάτους πουλιών, κυρίως αρπακτικών. Το πρόβλημα εντοπίζεται κυρίως σε μεταναστευτικά περάσματα και περιοχές με πλούσια ορνιθοπανίδα. To Altamond Pass, μεταναστευτικό πέρασμα στην Καλιφόρνια, έχει γίνει το πιο γνωστό παράδειγμα καταγραμμένων θανάτων από προσκρούσεις που φτάνουν στους 1300 το χρόνο. Σε άλλα AΠ στην Ευρώπη οι προσκρούσεις που έχουν καταγραφεί φτάνουν σε μερικές δεκάδες το χρόνο. Στη χώρα μας έχουν καταγραφεί πέντε βεβαιωμένοι θάνατοι πουλιών στην Κρήτη και τον Έβρο (…). Οι θάνατοι συμβαίνουν όταν τα αρπακτικά, που πετούν με αργές κυκλικές κινήσεις για να εντοπίσουν από ψηλά την τροφή τους, βρεθούν στην περιφέρεια κίνησης των πτερυγίων μιας α/γ που έχει διάμετρο από 80 μ. έως 90 μ. και ταχύτητα περιστροφής 150mph. Τα πουλιά τη στιγμή που βρεθούν ανάμεσα στα πτερύγια μιας α/γ έχουν σχεδόν 2 δευτερόλεπτα χρόνο για να αποφύγουν το θανάσιμο χτύπημα ( Etherington, 2009). Το γεγονός ότι τα αρπακτικά δεν έχουν φυσικό μηχανισμό άμυνας από εναέριες επιθέσεις, τα καθιστά ιδιαίτερα ευάλωτα. Παρόμοιο κίνδυνο διατρέχουν οι νυχτερίδες που παρουσιάζουν ιδιαίτερη ευπάθεια στις συγκρούσεις, αλλά και σε άγνωστη αιτία που τους προκαλεί σοκ και εσωτερική αιμορραγία όταν πλησιάζουν α/γ (Νew Scientist, 2008). Η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία υποστηρίζει ότι οι σημαντικές περιοχές για τα πουλιά της χώρας μας πρέπει να εξαιρεθούν από εγκαταστάσεις α/γ, ωστόσο το χωροταξικό των ΑΠ επιτρέπει την εγκατάσταση μετά από ορνιθολογική μελέτη. Η αιολική βιομηχανία προσπαθεί να υποβαθμίσει το γεγονός προκειμένου να εκμεταλλευτεί όλες τις περιοχές με δυνατό αέρα που τυχαίνει όμως να είναι σημαντικοί τόποι διαβίωσης πουλιών. Άλλες επιπτώσεις των α/γ στην άγρια ζωή συνδέονται με τα έργα κατασκευής δρόμων και τις εκτεταμένες εκχερσώσεις και εκσκαφές που απαιτούνται. Η απώλεια βλάστησης, οι διαβρώσεις εδαφών και άλλες οχλήσεις (π.χ θόρυβος, σκόνη) υποβαθμίζουν οικοτόπους που δίνουν καταφύγιο σε έντομα, ερπετά και μικρά θηλαστικά. Ένα ακόμη τραγικό και παράλογο γεγονός είναι να κόβονται δασικά δέντρα προκειμένου να διευκολυνθεί η εγκατάσταση α/γ, όπως έχει συμβεί μέχρι σήμερα στον Πάρνωνα και πιθανόν να συμβεί στα δάση της Ευρυτανίας και αλλού.

Ακουστική και οπτική όχληση

Η αιολική βιομηχανία διαφημίζει τις σύγχρονες α/γ ως αθόρυβες και φιλικές σε όσους ζουν κοντά τους. Την ίδια στάση υιοθέτησε το χωροταξικό των ΑΠΕ που επιτρέπει την εγκατάσταση α/γ σε απόσταση 500μ. από μεμονωμένες κατοικίες ακόμη και μικρούς οικισμούς. Ωστόσο αυτόπτες μάρτυρες βεβαιώνουν ότι σε απόσταση ενός και πλέον χιλιομέτρου ο θόρυβος γίνεται αντιληπτός όταν βοηθάει η κατεύθυνση του ανέμου και ιδιαίτερα τη νύχτα που ο άνεμος δυναμώνει. Πηγή του θορύβου είναι τα πτερύγια των α/γ που περιστρεφόμενα με ταχύτητα 150mph, προκαλούν ένα αεροδυναμικό ρυθμικό θόρυβο. Στην περίπτωση πολλών α/γ ακούγονται παράλληλοι και συνεχείς αεροδυναμικοί θόρυβοι που γεμίζουν τον αέρα. Στη Δανία παράπονα θορύβου εξέφρασαν κατοικίες σε απόσταση 1,9 χμ. από AΠ, ενώ στη Βρετανία μία κατοικία σε απόσταση 930μ. από ΑΠ, εγκαταλείφτηκε από τους ιδιοκτήτες της λόγω της ανυπόφορης όχλησης στη διάρκεια της νύχτας. Οι α/γ εκπέμπουν επίσης θορύβους χαμηλής συχνότητας κατά τη λειτουργία τους που έχουν επιβεβαιωθεί με σεισμογράφους. Η αιολική βιομηχανία θεωρεί τους υπόηχους ασήμαντους λόγω της μικρής έντασης τους, ωστόσο ορισμένοι άνθρωποι μπορεί να είναι ευαίσθητοι σε αυτούς και να τους προκαλέσουν αϋπνία και άλλα προβλήματα. Αυτές τις περιπτώσεις έντονης ακουστικής όχλησης έχει ερευνήσει η Νina Piermond στο βιβλίο της Wind Turbine Syndrome (2009). Mια ακόμη πηγή όχλησης για ιδιοκτησίες σε απόσταση 400 μ . έως 800 μ. είναι η σκιά και η αντανάκλαση των περιστρεφόμενων πτερυγίων ή και του πύργου ανάλογα με τη θέση του ήλιου. Στη Δανία η σκιά πάνω σε ιδιοκτησίες λαμβάνεται σοβαρά υπόψη στην αδειοδοτική διαδικασία γι αυτό υπολογίζεται ακριβώς με τον όρο να μην υπερβαίνει τις 10 ώρες το χρόνο (Danish Energy Agency, 2009). Στην Ελλάδα για το θέμα της σκιάς δεν υφίσταται καμιά πρόβλεψη στο Χωροταξικό Πλαίσιο των ΑΠΕ και τις ΜΠΕ – με αποτέλεσμα οι γειτονικές ιδιοκτησίες να παραμένουν απροστάτευτες.


Κίνδυνοι ατυχημάτων από ανεμογεννήτριες

Τα πτερύγια των α/γ που ζυγίζουν έως 30 τόνους είναι το πιο ευάλωτο μέρος τους καθώς μπορεί να σπάσουν είτε λόγω ακραίων καιρικών συνθηκών είτε λόγω φυσιολογικής φθοράς (χρόνος ζωής 40.000 ώρες λειτουργίας). Τα πτερύγια σε περίπτωσης σπασίματος μπορεί να απομακρυνθούν έως 400μ. μακριά όπως συνέβη στο Μαρμάρι Ευβοίας το 2003 εξαιτίας ασυνήθιστα σφοδρού ανέμου. Είναι φανερό ότι η απόσταση των 500μ. δεν εξασφαλίζει τα σπίτια ή μικρούς οικισμούς από ενδεχόμενο ατύχημα. Ο κίνδυνος πυρκαγιάς στο κιβώτιο ταχυτήτων είναι σπάνιος αλλά όχι απίθανος λόγω των τριβών που αναπτύσσονται. Πιο συχνά εκδηλώνονται πυρκαγιές από τις γραμμές μεταφοράς της ενέργειας, ένα πρόβλημα που έχει πάρει ανησυχητικές διαστάσεις σε περιοχές με πολλά ΑΠ. Αντίθετα από τις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης, η χώρα μας επιτρέπει ακόμη την υπέργεια μεταφορά της ενέργειας. Οι α/γ μπορούν ακόμη να αλλοιώσουν το ραδιοτηλεοπτικό σήμα όταν βρίσκονται μεταξύ πομπού και δέκτη. Την ίδια ενόχληση είναι δυνατό να προκαλέσουν και στη λήψη του ραντάρ της αεροπορίας κατά τον εντοπισμό αεροσκαφών.


Μείωση της αξίας γης και αγοράς ακινήτων

Η αξία της γης και των ακινήτων στην ύπαιθρο εξαρτάται κατά το μεγαλύτερο μέρος από την απουσία οχλήσεων και τη φυσική ομορφιά του τοπίου. Η εγκατάσταση τεράστιων α/γ με τις οχλήσεις που συνεπάγονται από μόνες τους αλλά και από τη συνοδεία δικτύων και δρόμων πρόσβασης, στερεί τη γη από τα φυσικά της χαρίσματα και αμαυρώνει την εικόνα της. Κανείς δεν νιώθει ευχαρίστηση βλέποντας ένα τοπίο βιομηχανικό, πόσο μάλλον να θέλει να αγοράσει ιδιοκτησία που με κάποιον τρόπο επηρεάζεται από τις α/γ. Στη Βρετανία οι εκτιμητές ακινήτων κατέληξαν ότι κατοικίες κοντά σε α/γ χάνουν την ελκυστικότητα τους και ένα σημαντικό μέρος της αγοραστικής αξίας τους. Στη Δανία οι ιδιοκτήτες ακινήτων δυσφορούν και αντιδρούν στην εγκατάσταση α/γ σε απόσταση αναπνοής 400μ. Η κυβέρνηση της Δανίας για να ενθαρρύνει την αποδοχή της εγκατάστασης α/γ κοντά σε κατοικίες, δίνει το δικαίωμα σε ιδιοκτήτες να ζητήσουν αποζημίωση ( Danish Energy Agency, 2009).


Οι ανεμογεννήτριες κατά του τουρισμού

Ο τουρισμός στα νησιά και τα ορεινά μέρη της πατρίδας μας βασίζεται στο αδιατάραχτο φυσικό και πολιτισμικό τοπίο όπου η φύση και τα έργα του ανθρώπου συνυπάρχουν σε αρμονική σχέση. Όσο η ποιότητα ζωής στις πόλεις υποβαθμίζεται, η ανάγκη απόδρασης στο φυσικό τοπίο θα γίνεται συνεχώς μεγαλύτερη. Εξάλλου το τοπίο, φυσικό και πολιτισμικό, είναι ο βασικός πόλος έλξης των Ελλήνων και των ξένων τουριστών στην πατρίδα μας που στηρίζουν τις τοπικές οικονομίες στα νησιά και τελευταία τα ορεινά χωριά. Οι μαζική εξάπλωση των α/γ θα μεταβάλλει βαθιά τη φυσιογνωμία του ελληνικού τοπίου τόσο με την προσθήκη των τεράστιων α/γ όσο και με τις συνοδευτικές επεμβάσεις (δίκτυα και δρόμοι). Η βιομηχανοποίηση του ελληνικού τοπίου με την εξάπλωση των ΑΠ θα αφήσει ένα διαρκές και μόνιμο αποτύπωμα που τελικά θα μειώσει την ελκυστικότητα του. Έρευνες που έκαναν οι οργανισμοί τουρισμού στην Ουαλία και τη Σκωτία έδειξαν ότι σημαντικό μέρος του κοινού αναμένει αρνητική επίδραση των α/γ στην προσέλκυση τουριστών. Στη Δανία οι περιοχές τουριστικού προορισμού παραμένουν ελεύθερες από οποιαδήποτε εγκατάσταση α/γ. Στη χώρα μας που συνεχώς τονίζουμε τη σημασία του τουρισμού για την τοπική ανάπτυξη, δεν φαίνεται να έχουμε σκεφθεί σοβαρά την αρνητική επίδραση που θα έχει η μαζική εγκατάσταση ΑΠ σε μια ζωτική οικονομική δραστηριότητα για πολλές περιοχές.


Οι δήθεν θέσεις εργασίας

Οι υποστηρικτές της αιολικής ενέργειας διατυμπανίζουν όπου βρεθούν και όπου σταθούν τη δημιουργία θέσεων εργασίας. Οι περισσότερες θέσεις εργασίας βρίσκονται εκεί όπου κατασκευάζονται α/γ δηλαδή στις εξής χώρες : Δανία, Γερμανία, Ισπανία και ΗΠΑ. Για παράδειγμα η Δανία το 2005 κατείχε το 40% της παγκόσμιας παραγωγής α/γ και απασχολούσε 20.000 εργαζόμενους (Μason, 2005). Στην χώρα μας που απλά εισάγει α/γ, οι θέσεις εργασίας περιορίζονται μόνο στην εγκατάσταση και συντήρηση λειτουργίας, οι οποίες όμως είναι ελάχιστες, επειδή οι α/γ παρακολουθούνται και ελέγχονται εξ αποστάσεως με αυτοματοποιημένα συστήματα. Ένας συμβατικός σταθμός παραγωγής ρεύματος με άνθρακα ή φυσικό αέριο παρέχει εκατοντάδες θέσεις εργασίας σε σχέση με ένα ΑΠ που μπορεί να λειτουργήσει με τρεις – τέσσερις υπαλλήλους μόνιμης απασχόλησης. Σε σύγκριση με τον τουρισμό, τα ΑΠ όχι μόνο προσφέρουν ελάχιστη απασχόληση, αλλά απειλούν να μειώσουν θέσεις εργασίας εξαιτίας της αρνητικής επίδρασης που έχουν στο φυσικό και πολιτισμικό τοπίο.


Συμπεράσματα για την αιολική ενέργεια

Συνοψίζοντας τα προηγούμενα, η αιολική ενέργεια παρουσιάζει σοβαρά μειονεκτήματα είτε για να στηρίξει το εθνικό σύστημα ενέργειας στη θέση του λιγνίτη είτε στην ικανότητά της να μειώσει τους ρύπους που προκαλούν την κλιματική αλλαγή. Συνοπτικά τα μειονεκτήματα της μαζικής εξάπλωσης των α/γ είναι:
Οι α/γ δεν παράγουν φορτίο βάσης ούτε ρεύμα όποτε το χρειαζόμαστε. Η παραγωγή ρεύματος είναι ασταθής γιατί εξαρτάται από τη διακύμανση του ανέμου.
Παράγουν πραγματική ισχύ κατά 25% έως 30% χαμηλότερη της ονομαστικής.
Το γεγονός ότι οι α/γ απαιτούν την παράλληλη λειτουργία υποστηρικτικών σταθμών ορυκτών καυσίμων και παράγουν ενέργεια λιγότερη του μισού της ονομαστικής αξίας τους, σημαίνει ότι εξοικονομούν μικρότερο ποσό CO2 από αυτό που διατυμπανίζεται.
Η αιολική ενέργεια δεν είναι ανταγωνιστική σε σχέση με τα ορυκτά καύσιμα γι αυτό απαιτεί μόνιμη επιδότηση στην τιμή αγοράς που χρεώνεται ο καταναλωτής.
Οι μαζική εξάπλωση των α/γ στη χώρα μας θα έχει τεράστια επίπτωση στο ελληνικό τοπίο τόσο εξαιτίας ασύμβατου μεγέθους, όσο και εξαιτίας των εκτεταμένων επεμβάσεων (δρόμοι, δίκτυα).
Οι επιπτώσεις στον τουρισμό και την ποιότητα ζωής των ντόπιων κατοίκων που θα ζουν μαζί με τις τεράστιες α/γ δεν έχουν συζητηθεί και εκτιμηθεί σοβαρά.


Ποιες εναλλακτικές λύσεις υπάρχουν στο ενεργειακό πρόβλημα

Η ενεργειακή κρίση δεν έχει απλές και εύκολες λύσεις, εάν συνεχίσουμε να θεωρούμε την ενέργεια ένα φθηνό και άφθονο αγαθό. Καθώς τα ορυκτά καύσιμα λιγοστεύουν και είμαστε υποχρεωμένοι να τα μειώσουμε, οι ΑΠΕ και νέοι τρόποι παραγωγής ενέργειας έρχονται στο προσκήνιο με ένα σημαντικό περιορισμό παρόλα αυτά: με την τρέχουσα εφαρμοσμένη τεχνολογία οι ΑΠΕ δεν μπορούν να παρέχουν την ίδια ποσότητα και ποιότητα ενέργειας σε σύγκριση με τα ορυκτά καύσιμα (πετρέλαιο, άνθρακα και φυσικό αέριο), άρα δεν μπορούν να τα αντικαταστήσουν. Είναι προφανές ότι το ενεργειακό για να μην φτάσει σε αδιέξοδο, χρειάζεται να αντιμετωπιστεί με μια διαφορετική λογική που πρωταρχικό σκοπό θα έχει τη σταθεροποίηση και τη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας παρά την ικανοποίηση συνεχώς αυξανόμενων αναγκών. Για να φτάσουμε σε ένα τέτοιο στόχο, κεντρικό ρόλο θα έχει η εξοικονόμηση της ενέργειας και η στροφή στην ενεργειακή απόδοση (συσκευές, κτίρια κ.α). Η παραγωγή της ενέργειας είναι ανάγκη να επιστρέψει στην μικρή κλίμακα που ανοίγει μεγάλες δυνατότητες στους ιδιώτες και τους μικρούς τόπους να παράγουν τουλάχιστον ένα μέρος της ενέργειας που χρειάζονται με χρήση των ΑΠΕ. Η κλίμακα που παράγεται η ενέργεια έχει καθοριστική σημασία για το κόστος, τις απώλειες ενέργειας από τη μεταφορά της σε μακρινές αποστάσεις και τις επιπτώσεις στο περιβάλλον και τους ανθρώπους. Οι ΑΠΕ μεγάλης κλίμακας τελικά θα αποδειχθεί ότι έχουν παρόμοια αρνητικά αποτελέσματα για το περιβάλλον και τη ζωή των ανθρώπων όσο και η εκμετάλλευση των ορυκτών καυσίμων.Είναι φανερό ωστόσο ότι η μικρή κλίμακα δεν θα μπορούσε να αντικαταστήσει εξολοκλήρου την ανάγκη της μαζικής παραγωγής ενέργειας στο σημερινό ενεργοβόρο σύστημα. Η μαζική παραγωγή θα πρέπει να αντιμετωπιστεί με κάποιον τρόπο όπως με νέους σταθμούς φυσικού αερίου καθώς και με τη βελτίωση των υπαρχόντων μονάδων λιγνίτη και πετρελαίου για την οποία δεν γίνεται κανένας λόγος. Οι λύσεις δεν είναι απλές όταν μιλάμε για ένα τεράστιο ενεργοβόρο σύστημα όπως αυτό της σημερινής Ελλάδας. Ασφαλώς κανείς δεν επιθυμεί να μείνει η χώρα χωρίς ενέργεια, αλλά εξίσου αληθινό είναι ότι κανείς δεν επιθυμεί να δει τη φυσική ομορφιά και χάρη των βουνών και των νησιών μας να θυσιάζεται στο όνομα μιας υποτιθέμενης ενεργειακής ασφάλειας.

Η συζήτηση για το ενεργειακό χρειάζεται να βάλει στο τραπέζι όλες τις παραμέτρους των προτεινόμενων λύσεων και όλους τους εμπλεκόμενους που δεν είναι μόνο οι τεχνοκράτες αλλά και οι απλοί πολίτες.
Το ενεργειακό πρόβλημα σε καμιά περίπτωση δεν είναι απλά ένα αποκλειστικά τεχνοκρατικό ζήτημα γιατί οι επιλογές που αποφασίζονται, θα επιφέρουν βαθιές αλλαγές στο πρόσωπο της υπαίθρου και θα επηρεάσουν τις ζωές των ανθρώπων που ζουν εκεί.


Πηγές:
John Etherington. 2009.: The Wind Farm Scam. Stacey International
Ε.ΟΝ Νetz. 2005. Report on Wind Energy. Free pdf
Dr. V.C Mason. 2005. Wind power in West Denmark. Lessons for the U.K
The Danish Energy Agency. 2009.: Wind Turbines in Denmark. Free pdf
http://www.spiegel.de/international/germany/0,1518,472786,00.html (26 νέοι σταθμοί άνθρακα στη Γερμανία)
http://portal.tee.gr/portal/page/portal/SCIENTIFIC_WORK/EKDILOSEIS_P/EPISTHMONIKES_EVENTS/ENERGEIA_XALKIDA (Στοιχεία του ΤΕΕ για τα σχέδια ανάπτυξης αιολικών πάρκων στη χώρα μας)
http://www.greekmoney.gr/index.php?news=126 (Ένα από τα λίγα άρθρα στα ελληνικά ΜΜΕ που καταφέρονται κατά των ΑΠ)
http://www.newscientist.com/article/dn14593-wind-turbines-make-bat-lungs-explode.html (Οι νυχτερίδες πεθαίνουν από εσωτερική αιμορραγία)
http://www.telegraph.co.uk/comment/letters/7532755/The-hidden-costs-of-relying-on-wind-turbines-in-the-remotest-parts-of-the-country.html
www.epaw.org (Κίνημα πολιτών της Ευρώπης κατά των ΑΠ)
http://windfarms.wordpress.com/ (Κίνημα κατά των ΑΠ στο Οντάριο)
 http://www.apenantioxthi.com

Τετάρτη 1 Μαρτίου 2017

Le Monde: «Δώστε την ελευθερία τους στους Έλληνες»...

Με τίτλο «Δώστε την ελευθερία τους στους Έλληνες» ο Αρνό Λεπαρμαντιέ κάνει σε άρθρο γνώμης στην εφημερίδα «Le Monde» αναδρομή στην...
επιβολή από τις μεγάλες δυνάμεις του βασιλιά Όθωνα το 1932 στον ελληνικό θρόνο αντιπαραβάλλοντας τον Βαυαρό μονάρχη με τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε.

«Ο βασιλιάς επεβλήθη από τις ευρωπαϊκές δυνάμεις το 1832 μετά τον πόλεμο της ανεξαρτησίας. Ο Όθων ο Α' ήταν ένα Βαυαρός, καθολικός πρίγκιπας, που προσπάθησε να δημιουργήσει ένα σύγχρονο κράτος σε μια χώρα που μόλις είχε βγει από την οθωμανική ηγεμονία»...

«Δυστυχώς έχοντας δανειστεί 60 εκατομμύρια χρυσά φράγκα από τους αγγλο-γαλλο-ρώσους προστάτες, το ελληνικό κράτος φάνηκε ανίκανο να εισπράξει τους φόρους και χρηματοδότησε τις τρέχουσες δαπάνες και τον στρατό της μέσω δανεισμού...», γράφει ο Λεπαρμαντιέ.

Από ξένη ανάμειξη σε οικονομική πτώχευση, το ελληνικό ζήτημα τίθεται και ξανατίθεται από την κήρυξη της ανεξαρτησίας της χώρας. «Ο Όθων της σύγχρονης εποχής είναι ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών και αντιδημοφιλής δυνάστης των Ελλήνων», προσθέτει.

Τη στιγμή που το θέμα επανέρχεται στην ημερήσια διάταξη των Βρυξελλών, δεν μπορούμε παρά να αναρωτηθούμε: θα υπάρξει κάποτε ένας τρόπος απαλλαγής από την ελληνική κατάρα; Ποτέ αυτή η χώρα δεν απέκτησε πραγματική οικονομική ανεξαρτησία, σημειώνει ο αρθρογράφος αναφερόμενος στον φαύλο κύκλο του δανεισμού της Ελλάδας για να είναι σε θέση να αποπληρώσει στους Ευρωπαίους ποσά που έχει ήδη δανειστεί.

Το παράλογο της κατάστασης περιγράφηκε από τον Κλάους Ρέγκλινγκ, τον επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας, που έχει δανείσει 175 δισεκατομμύρια στην Ελλάδα.

«Μια ψυχρή ανάλυση των γεγονότων δείχνει ότι δεν πρέπει να ανησυχούμε για το επίπεδο του χρέους της Ελλάδας», εξηγούσε στους Financial Times ο Ρέγκλινγκ. Και με ισχυρά επιχειρήματα: αυτά τα ποσά δανείζονται με ευνοϊκό επιτόκιο (1%), γεγονός που επιτρέπει στην Ελλάδα να εξοικονομεί 8 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως, δηλαδή το 4,5% του ΑΕΠ της.

Επίσης τα δάνεια αυτά είναι πολύ μακράς διάρκειας, τριάντα ετών κατά μέσον όρο, πράγμα που εξουδετερώνει το επιχείρημα του ΔΝΤ που βασιζόμενο σε δεκαετείς προβλέψεις θεωρεί ότι ο ελληνικό χρέος δεν είναι βιώσιμο.

Τα πράγματα είναι απλά: αυτό το χρέος είναι βιώσιμο υπό τον μόνο όρο ότι η Ελλάδα θα παραμείνει υπό την κηδεμονία των Ευρωπαίων και θα εφαρμόσει τις μεταρρυθμίσεις που της υπαγορεύονται από τις Βρυξέλλες για διάστημα 30 ετών...

Πηγή: "Le Monde"

Σε κρίσιμο σταυροδρόμι βρίσκεται η Ευρώπη

Tου Σπύρου Παναγιώτου 


Για πρώτη φορά Αμερικανός πρόεδρος της γυρίζει επιδεικτικά την πλάτη


Η αντιπαράθεση και οι οικονομικοί ανταγωνισμοί ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Ε.Ε. δεν είναι κάτι καινούργιο. Πάντα υπήρχαν και πολλές φορές παρουσιάζονταν στιγμές μεγάλης οξύτητας. Το πιο πρόσφατο παράδειγμα ήταν τα βαριά πρόστιμα 13 δισ. ευρώ κατά της Apple στην Ιρλανδία και, ως αντίποινα, η εξίσου βαριά καταδίκη της Deutschebank από τα αμερικανικά δικαστήρια.

Οι μέχρι τώρα αντιπαραθέσεις αφορούσαν όμως δύο εταίρους που μέσα στον ανταγωνισμό τους είχαν αποδεχθεί και συν-λειτουργούσαν στο χαοτικό σύστημα της παγκοσμιοποίησης και παράλληλα υπηρετούσαν κοινά αποδεκτά γεωπολιτικά σχέδια τουλάχιστον στους κρίσιμους τομείς (Μ. Ανατολή, περικύκλωση Ρωσίας κλπ).

Όλα αυτά, με την εκλογή Τραμπ, δείχνουν να τροποποιούνται. Ανεξάρτητα από το βάθος, τη διάρκεια και την αντοχή του Τραμπ στις σχεδιαζόμενες αλλαγές, η δήλωσή του ότι η Γερμανία αποτελεί τον «τζάμπα μάγκα» (free rider) της παγκοσμιοποίησης προκαλεί σοκ. Το ίδιο σοκ προκαλεί ο χαιρετισμός της επιλογής της Βρετανίας να ακολουθήσει τον δρόμο της εξόδου από την Ε.Ε, η πρόβλεψη ότι και άλλες χώρες της Ευρώπης θα ακολουθήσουν το παράδειγμα της. Είναι η πρώτη φορά μετά από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο που ένας Αμερικανός πρόεδρος γυρίζει τόσο επιδεικτικά την πλάτη στην Ευρώπη δείχνοντας μάλιστα τη Γερμανία ως υπεύθυνη της παγκόσμιας οικονομικής ανισορροπίας.

Τα πράγματα γίνονται ακόμα πιο σύνθετα καθώς η εξωτερική πολιτική Τραμπ, έστω και ως πρόθεση προς στιγμήν, στοχοποιεί παράλληλα με τη Γερμανία και την Κίνα την ίδια στιγμή που «ρίχνει γέφυρες συνεννόησης με τη Ρωσία του Πούτιν τινάζοντας στον αέρα διεθνείς ισορροπίες χρόνων, αλλά και εξωθώντας σε διχασμό το βαθύ κράτος στις ΗΠΑ και την αμερικανική κοινωνία.

Φυγόκεντρες τάσεις και σενάρια στην Ε.Ε.


Η αναταραχή Τραμπ απλώνεται σε ολόκληρη την Ευρώπη. Η γερμανική Bild στο εξώφυλλό της παρουσιάζει τον Τραμπ ως τζιχαντιστή που κόβει το κεφάλι του Αγάλματος της Ελευθερίας. Ευρωπαίοι πολιτικοί δηλώνουν δημόσια ότι οι ΗΠΑ δεν είναι φιλική δύναμη προς τις χώρες τις Ε.Ε.. Η γραφειοκρατία των Βρυξελλών έβαλε βέτο στον διορισμό του νέου Αμερικανού πρέσβη στην Ε.Ε με αφορμή δηλώσεις του, ότι το ευρώ θα καταρρεύσει στους επόμενους μήνες. Δημοσιεύματα των εφημερίδων έκαναν λόγο ότι ο Τραμπ αρνήθηκε να συναντηθεί άμεσα με το πρόεδρο της Κομισιόν Γιούνκερ. Οι αρχικά συγκρατημένες δηλώσεις των Μέρκελ, Ολάντ, Σόιμπλε και Σία, που επιχείρησαν να κερδίσουν χρόνο μέχρι να κατασταλάξει η σκόνη και να ξεκαθαρισθούν οι προθέσεις του Τραμπ, αλλάζουν σε πιο επιθετικούς τόνους. Όλα αυτά μπορεί να είναι απλώς προπετάσματα και δοκιμασίες πολύ πιο λεπτών και δύσκολων χειρισμών. Ίσως ορισμένα κριθούν από τα τετελεσμένα που κύκλοι της εξουσίας ετοιμάζουν μέσα και έξω από τις ΗΠΑ. Η ένταση στο μέτωπο της Ουκρανίας είναι απλώς ενδεικτικό.

Η αναμονή των εξελίξεων όμως σε καμιά περίπτωση δεν σημαίνει ότι δεν έχει αρχίσει η μελέτη σεναρίων και εναλλακτικών επιλογών και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού.

Στη συνάντηση κορυφής της Μάλτας η καγκελάριος της Γερμανίας έκανε για πρώτη φορά λόγο ότι στην επικείμενη συνάντηση της Ρώμης, για τον γιορτασμό των 60 χρόνων από την ίδρυση της Ε.Ε., ίσως χρειασθεί να υπάρξει μια δέσμευση για Ευρώπη πολλών ταχυτήτων. «Σίγουρα μάθαμε από την ιστορία τα τελευταία χρόνια, ότι μπορεί να υπάρξει επίσης μια Ε.Ε. με διαφορετικές ταχύτητες, όπου δεν θα μετέχουν όλοι κάθε φορά σε όλα τα βήματα ενοποίησης», είπε στους δημοσιογράφους ανοίγοντας τον Ασκό του Αιόλου.

Το πρόβλημα είναι ότι η συνάντηση της Ρώμης είναι τον επόμενο μήνα, ενώ οι εξελίξεις και οι σπαζοκεφαλιές στην Ευρώπη δεν θα ξεκαθαρίσουν πριν το επόμενο φθινόπωρο. Μέχρι τότε έχουμε κρίσιμες εκλογές σε Ολλανδία, Γαλλία και τελικά στην ίδια τη Γερμανία. Εκλογές με απρόβλεπτο αποτέλεσμα, καθώς η επιρροή των αποτελεσμάτων της πολιτικής Τραμπ αναμφισβήτητα θα τις καθορίσει.

Το κρίσιμο ερώτημα είναι αν η Γερμανία είναι έτοιμη ή επιθυμεί να προχωρήσει στο σχέδιο πολλαπλών ταχυτήτων χωρίς τη Γαλλία, στην περίπτωση που έχουμε επικράτηση Λεπέν.

Ερώτημα παραμένει ακόμα εάν το γερμανικό σχέδιο μπορεί να προχωρήσει αποκλειστικά και μόνο με τις χώρες της Beneloux ή της ομάδας Βίσεγκραντ που δήλωσαν ότι συμφωνούν με το σχέδιο Μέρκελ, χωρίς δηλαδή τις μεγάλες οικονομίες του Ευρωπαϊκού Νότου. Πολύ περισσότερο όταν ο Τραμπ εκφράζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον στην αναβάθμιση των σχέσεων των ΗΠΑ με την Πολωνία και ανάδειξή της σε πυλώνα της αμερικανικής πολιτικής στην Ανατ. Ευρώπη

Η συνεχιζόμενη οικονομική και πολιτική αστάθεια σε Ιταλία και Ισπανία δημιουργεί με τη σειρά της νέες απροσδιοριστίες. Θα παραμείνει υπό έλεγχο και εντός της γερμανικής Ευρώπης ή και εδώ θα υπάρξουν «απειθαρχίες»; Απειθαρχίες ως προϊόν δυσεπίλυτων αντικειμενικών εμποδίων (σε οικονομία και τραπεζικό σύστημα) ή ακόμα και ως επιλογή καθώς δημιουργούνται πιέσεις ή ευκαιρίες. Και τέτοιες, ορατές στον καθένα, είναι η προωθούμενη ενίσχυση της συνεργασίας ΗΠΑ – Βρετανίας, η βελτίωση της βρετανικής οικονομίας και η επίσπευση του Brexit. Λιγότερο προβλέψιμο είναι αν όλα αυτά επιδράσουν στις γαλλικές εκλογές και οδηγήσουν σε επικράτηση της Λεπέν. Σε μια τέτοια περίπτωση η πρότασή της για ταυτόχρονη και σχεδιασμένη έξοδο από την Ε.Ε. όλων των χωρών του Ευρωπαϊκού Νότου (Γαλλία, Ισπανία, Ιταλία, Ελλάδα, Πορτογαλία) και η συνεργασία τους σε ένα νέο κοινό νόμισμα δεν θα μπορεί να αντιμετωπισθεί με αδιαφορία, όπως τώρα.

Δυσεπίλυτα οικονομικά αδιέξοδα


Τα διλήμματα αυτά δεν είναι σκέτα πολιτικά. Έχουν ένα σοβαρό οικονομικό υπόβαθρο. Το σχέδιο Τραμπ για ανάκτηση της οικονομικής ισχύος των ΗΠΑ, εστιάζει ως αντιπάλους τους δύο επίσημους πόλους- ηγέτες της παγκοσμιοποίησης, τη Γερμανία και την Κίνα.

Μία εβδομάδα μετά την επίσημη εγκατάστασή του στον Λευκό Οίκο, ο Τραμπ επιτέθηκε κατά της Κίνας, κατηγορώντας την για χειραγώγηση του νομίσματός της για να «κερδίσει το παιχνίδι της παγκοσμιοποίησης», αλλά και τη Γερμανία, η οποία, σύμφωνα με δηλώσεις του Π. Ναβάρο, πρόεδρου του νεοσύστατου Εθνικού Συμβουλίου Εμπορίου, «εκμεταλλεύεται τόσο τις γειτονικές της χώρες όσο και τις Ηνωμένες Πολιτείες», διατηρώντας υποτιμημένο το ευρώ. Πληθώρα στοιχείων και μελετών πιστοποιούν ότι το οικονομικό θαύμα της Γερμανίας και ιδιαίτερα το τεράστιο πλεόνασμα της εμπορικού της ισοζυγίου προέρχεται ακριβώς από τις πολιτικές χειραγώγησης του ευρώ έναντι των άλλων.

Αυτή ακριβώς η δυνατότητα θα καταρρεύσει με τη διάλυση της σημερινής Ευρώπης και τη συγκρότηση μιας κλειστής ομάδας χωρών γύρω από τη Γερμανία. Ένα πιο σκληρό νόμισμα θα αποδυνάμωνε τα πλεονεκτήματα που σήμερα απολαμβάνει η Γερμανία. Έτσι δύσκολα η Γερμανία θα αποδεχθεί τη διάλυση της Ε.Ε., καθώς είναι η κύρια ωφελημένη από αυτή. Αν οι σημερινές φυγόκεντρες τάσεις δυναμώσουν δεν μπορεί να αποκλεισθεί ότι θα οδηγηθεί σε μια χαλάρωση της σημερινής θρησκευτικής-προτεσταντικής πυγμής πολιτικής Σόιμπλε. Προς το παρόν κερδίζει χρόνο έχοντας το πλεονέκτημα ότι οι γερμανικές εκλογές είναι οι τελευταίες στην αλυσίδα και άρα μπορεί να περιμένει να ξεκαθαρίσει η εικόνα.

Το ερώτημα είναι που θα οδηγηθεί η Ευρώπη αν ο Τραμπ επιμείνει στην πολιτική του.


Σήμερα φαίνεται ότι ο Τραμπ έχει το μυαλό του στραμμένο στο μεγάλο παιχνίδι με τη Ρωσία και την Κίνα. Τον ενδιαφέρει λιγότερο η Ευρώπη, η οποία δεν είναι σε θέση να αμυνθεί μόνη της και δείχνει σοβαρές ενδείξεις δομικής κρίσης. Έτσι το σχέδιο Τραμπ χρεώνει, σε αυτήν τη φάση, στη Γερμανία τα προβλήματα της Ευρωζώνης και καλεί τις υπόλοιπες χώρες να δημιουργήσουν ένα νέο νόμισμα στα πλαίσια μια συμφωνίας ως προς την ισοτιμία του με το δολάριο. Απειλεί με διάλυση τις συμφωνίες εμπορίου και σχεδιάζει την επαναφορά εθνικών φραγμών (μέσω φόρων ή ποσοστώσεων στο διεθνές εμπόριο). Διακινδυνεύει έτσι να εκθέσει τις ΗΠΑ σε μια σειρά αντιποίνων από τη Γερμανία και την Κίνα φέρνοντας τις δύο χώρες πιο κοντά από ποτέ. Διακινδυνεύει μια νέα παγκόσμια ανισορροπία και γενίκευση του χάους που σήμερα επικρατεί.

Δεν υπάρχει διέξοδος: Ίσως ναι αν αυτό που στο βάθος επιχειρείται είναι να προσδιοριστεί μια νέα σχέση ανάμεσα στο ευρώ, το δολάριο, το γουάν, το ρούβλι κλπ. Και στη βάση αυτή να εγκαθιδρυθεί μια νέα αμερικανική ηγεμονία στα κρίσιμα γεωπολιτικά πεδία.

Υπόθεση καθόλου εύκολη και ανώδυνη.

Πηγή: e-dromos.gr